محمدجواد ظریف خوانساری ۱۷ دی ۱۳۳۸ در خانواده‌ای مذهبی در تهران به‌دنیا آمد. پدر و پدربزرگش از تجار اصفهان بودند، پدربزرگش از بانیان مسجد اعظم قم و مسجد هامبورگ و پدرش عباسعلی ظریف خوانساری از شعرای اصفهان، فردی خیر بود. مادرش عفت کاشانی‌پور نیز فرزند یکی از بازرگانان کاشانی مستقر در تهران بود. خانواده ظریف ابتدا در محله ملک اصفهان ساکن بودند و سپس به تهران نقل مکان کردند. او تحصیلات مقدماتی را از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ در دبستان و دبیرستان علوی تهران انجام داد. او در سال ۱۳۵۵ با ویزای دانشجویی به ایالات متحده آمریکا رفت و از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ دیپلم خود را از کالج درو، در سانفرانسیسکو گذراند و به ترتیب در سال‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل را از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو دریافت کرد. سپس به ایالت کلرادو نقل مکان کرد و در سال ۱۳۶۳ مدرک کارشناسی ارشد مطالعات بین‌الملل را از دانشکده مطالعات بین‌الملل جوزف کوربل، دانشگاه دنور دریافت کرد و پس از آن تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه داد. ظریف فعالیت شغلی خود را از سال ۱۳۵۷ به عنوان مشاور سرکنسولگری ایران در سان فرانسیسکو آغاز کرد و تا سال ۱۳۵۹ در این جایگاه فعالیت کرد. او در فاصله سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ مشاور سیاسی، رایزن و کاردار نمایندگی ایران در سازمان ملل بود. او دوره سربازی خود را نیز به صورت امریه، در وزارت امور خارجه و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، سپری کرد. پس از گذراندن آزمون جامع دکترا در ۱۳۶۴، اداره مهاجرت ایالات متحده، روادید محمد جواد ظریف را باطل کرد و او سه سال بعد از راه دور، تحصیلات خود را تکمیل کرد و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل را در سال ۱۹۸۸ از دانشگاه دنور دریافت کرد. سمت های اجرایی او شامل سمت‌های اجرایی دستیار ارشد وزیر امور خارجه، مشاور سرکنسولگری ایران در سانفرانسیسکو، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و همچنین سفیر ایران در سازمان ملل متحد و در نهایت وزیر امور خارجه بوده است. همچنین فعالیت های بین المللی او شامل عضو گروه شخصیت‌های برجسته زمامداری جهانی، سخنگو و ریاست کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، ریاست کارشناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی ۴۷ ملل متحد – نیویورک و همچنین ریاست کمیسیون فرهنگی- یونسکو، ریاست کمیسیون خلع سلاح ملل متحد – نیویورک و ریاست کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد – دوربان بوده است.