محمد نهاوندیان در تاریخ ۱۵ اسفند سال ۱۳۳۳، در تهران متولد شد. او تا سال پنجم دبستان را در مدرسه جعفری در گذر وزیر دفتر تهران درس خواند، که در آن ایام، مدرسه شماره یک جامعه تعلیمات اسلامی بود. سپس در کلاس ششم به مدرسه علوی رفت و دوره دبیرستان را به پایان رساند. او در سال ۱۳۵۱ به عنوان شاگرد اول ورودی دانشکده اقتصاد، وارد دانشگاه تهران شد. به اقتصاد اسلامی علاقه‌مند شد. او در اواخر سال ۱۳۵۳ با دکتر مشکات، رئیس دانشکده اقتصاد تهران مذاکره کرد، تا جلسات «درس اقتصاد اسلامی» در دانشکده برگزار شود. شورای تحقیقات اقتصاد اسلامی را با حضور مطهری و همکاری معدودی از استادان اقتصاد، پایه‌گذاری کرد. او در دولت یازدهم رئیس دفتر رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری بود و در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ ریاست اتاق بازرگانی ایران را برعهده داشت. او همچنین در دولت دوازدهم معاونت اقتصادی رئیس جمهور را به‌عهده داشت. او دانش‌آموخته کارشناسی اقتصاد از دانشگاه تهران و بعد از پایان دوره لیسانس، به تحصیل هم‌زمان فوق‌لیسانس در دو رشته «برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای» دانشگاه ملی و اقتصاد دانشگاه تهران پرداخت و دکتری اقتصاد از دانشگاه جرج واشینگتن را دریافت کرده است. او فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۵۹ در جایگاه مشاور وزیر بازرگانی آغاز کرد و از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ معاون هماهنگی و امور مجلس وزیر بازرگانی بود و در دو بازه زمانی از ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۲، سپس از ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ معاونت طرح و برنامه وزارت بازرگانی را برعهده داشت و از ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷ نیز معاون برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی وزیر بازرگانی بود. او از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ معاونت دبیر شورای عالی امنیت ملی را برعهده داشت.