رضا اردکانیان در سال ۱۳۳۷ در شهر یزد زاده شد. دوره ابتدایی را در اصفهان سپری کرد و بخشی از دوره دبیرستان را در تهران و بخشی دیگر را در یزد به اتمام رساند. او در سال ۱۳۶۲ کارشناسی مهندسی عمران را از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد. او فعالیت شغلی خود را از وزارت کشور کشور آغاز کرد و از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ ریاست دفتر وزیر کشور وقت، علی‌اکبر محتشمی‌پور را برعهده داشت و در فاصله سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ نیز به‌عنوان معاون امور عمرانی وزیر کشور فعالیت می‌کرد. او از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰ معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی وزیر نیرو بود. او از سال ۱۳۷۰ تحصیلات تکمیلی خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۷۲ کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب و در ۱۳۷۶ دکتری مدیریت منابع آب را از دانشگاه مک مستر (کانادا) دریافت کرد. او از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ به عنوان قائم‌مقام وزیر نیرو فعالیت می‌کرد و از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ نیز معاونت وزیر نیرو در امور آب را برعهده داشت. او در نهایت در دولت دوازدهم به‌عنوان وزیر نیرو فعالیت می‌کرد.