خبرآنلاین/ ۵ گزاره در تأیید نقد روحانی به ردصلاحیت‌ها در انتخابات خبرگان

حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین حسن روحانی پس از ارسال چهار نامه برای بیان موارد و سه نامه برای اعلام مستندات ردصلاحیت خود در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری، در نامه‌ای تفصیلی خطاب به ملت ایران، گزارشی از دلایل طرح شده توسط شورای نگهبان را ارائه داد.

وی در بخشی از این نامه تاکید کرده: «من می‌دانم که علت حساسیت برای حضور برخی از منتخبان تأثیرگذار ملت در مجلس خبرگان رهبری به ویژه در این دوره چیست و چرا بسیاری از مجتهدان، یا انگیزه ثبت‌نام در انتخابات خبرگان را نداشتند یا ردصلاحیت شدند یا تخریب شدند.»

آنچه حسن روحانی در این نامه درباره عدم کاندیداتوری بسیاری از مجتهدان یا بی‌انگیزگی آن‌ها برای ثبت‌نام در انتخابت خبرگان یا ردصلاحیت‌شان مورد اشاره قرار داده، حرف ناگفته‌ای نیست و برخی دیگر از کاندیداهای انتخابات مجلس خبرگان ششم در ایام تبلیغات انتخاباتی و در قالب مصاحبه با خبرگزاری خبرآنلاین به آن اشاره کرده بودند.

انصاری: روحانیون آبروی خودشان را از جوی آب نگرفته‌اند

آنگونه که مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «به دلیل برخورد بد و ردصلاحیت‌هایی که در انتخابات ادوار سابق مجلس خبرگان انجام دادند، در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان تعداد زیادی به هیچ وجه حاضر نشدند اسم بنویسند چراکه آبروی خودشان را که از جوی آب نگرفته‌اند. کمااینکه سید حسن آقا در انتخابات این دوره مجلس خبرگان ثبت‌نام نکرد.»

وی ادامه داد: «افراد متعددی را در حوزه می‌شناسم که اگر باسوادتر از برخی از اعضای شورای نگهبان در فقه و اصول نباشند، کمتر از آن‌ها نبودند اما اطلاعاتشان در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی و مدیریت که اساس کار خبرگان رهبری است، حتماً بیشتر از برخی اعضای شورای نگهبان بوده اما همین افراد ردصلاحیت شدند یا دعوت به امتحان شدند و اصلاً به آن‌ها برخورده است.»

انصاری همچنین بیان کرده بود: «در حال حاضر افرادی را داریم که این‌ها حدود ۱۵ یا ۲۰ سال در حوزه درس خارج می‌دهند و شاگردان آن‌ها در انتخابات مجلس خبرگان پذیرفته می‌شوند اما خود آن‌ها پذیرفته نشدند. حداقل در دوره قبل انتخابات مجلس خبرگان شرایط به این ترتیب بود، چنانچه قرار بر این بود جریان فکری نزدیک به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حذف شوند که از دم حذف کردند.»

هادی صادقی: برخی چهره‌های مشهور بخاطر آزمون شورای نگهبان، کاندیدا نشدند

حجت‌الاسلام هادی صادقی رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضاییه نیز در گفت‌وگو با خبرآنلاین تصریح کرده بود: «معلوم است وقتی هر فرد مشهوری حذف شود طبیعتا کسانی که به او علاقمند هستند، یک خرده ناراحت می‌شوند یا زیاد ناراحت می‌شوند و بعضی‌هایشان هم ممکن است بگویند: «ما دیگر شرکت نمی‌کنیم» و این طبیعی است و اتفاق می‌افتد، اما به هر حال باید اول بدانیم که شورای نگهبان نمی‌گوید ما ردصلاحیت می‌کنیم، معمولا می‌گویند ما عدم احراز داریم و احراز نمی‌کنیم که این فرد صلاحیت دارد و این یک پله پایین‌تر از ردصلاحیت است، البته بعضاً ممکن است ردصلاحیت باشد اما در اکثر موارد عدم احراز است. »

وی همچنین در جای دیگر می‌گوید: «در دوره قبلی افرادی را داشتیم که بسیار معروف و مشهور و شناخته شده بودند که حاضر نشدند آزمون بدهند و چون حاضر نشدند آزمون بدهند و می‌گفتند ما را همین‌طور قبول کنید و فقهای محترم شورای نگهبان هم قبول نداشتند و می‌گفتند که ما نمی‌دانیم شما واقعا مجتهد هستید یا خیر و باید تشریف بیاورید و آزمون بدهید و فقط دعوا سرهمین یک بخش بود. این مسئله باعث می‌شود بعضی افراد حاضر نشوند که به این فضا بیایند و به همین دلیل گفتم که اگر قانون اصلاح شود و شفاف‌تر شود، افراد بیشتری را برای ورود به این عرصه حاضر می‌کند، این یکی از عوامل است. عامل دیگر این که ممکن است افرادی به دلایل بعضی عملکردهایشان مورد انتقاد قرار گرفته باشند و همین انتقادات سبب شود در نظر فقهای محترم شورای نگهبان در صلاحیت آن افراد خدشه وارد شود و این هم یکی از عواملی است که ممکن است باعث حذف برخی افراد شود، به عنوان مثال ممکن است عوامل سیاسی، اجرایی یا مسئله التزام به اسلام و ولایت فقیه و یا چیزهای دیگری از این قبیل باشد. پس یک بخش علمی دارد و یک بخش هم امور این چنینی هستند و همه این‌ها می‌توانند اثرگذار باشند.»

انتقاد اسماعیلی از واگذاری صلاحیت کاندیداهای خبرگان به شورای نگهبان

محسن اسماعیلی، چهره میانه‌رو مجلس خبرگان پنجم نیز در این باره در مصاحبه‌ای با خبرگزاری خبرآنلاین گفته بود: «هر ردصلاحیت یک فامیل، یک خاندان و نه یک فرد را مسئله‌دار می‌کند. یعنی یک کسی آمده فرم را امضا کرده و می‌گوید من جمهوری اسلامی را قبول دارم، قانون اساسی و رهبری را قبول دارم اما ما می‌گوییم نه! قبول نداری! باز اعتراض می‌دهد می‌گوید من قبول دارم! ما می‌گوییم نه! قبول نداری! این منطقی نیست. مگر دلیل بسیار بسیار مهمی داشته باشیم.»

وی با انتقاد از واگذاری صلاحیت‌های کاندیداهای خبرگان به شورای نگهبان نیز گفته بود: «واگذار شدن تأیید صلاحیت خبرگان و مجتهدان به شورای نگهبان باعث شده بعضی‌ها شرکت نکنند. من نسبت به خودم عرض کنم. یقین دارم بسیاری از افراد در حوزه‌های علمیه هستند که صلاحیت علمی‌شان حتماً از من بیشتر است ولی اصلاً ثبت‌نام نکردند.»

رازینی: چطور شورای نگهبان صلاحیت فردی که استاندار یا قاضی بوده را احراز نمی‌کند؟

حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین علی رازینی چهره دیگری بود که درباره تبعات ردصلاحیت‌های شورای نگهبان در مصاحبه‌ای با خبرگزاری خبرآنلاین خاطرنشان کرده بود: «اگر کسی بوده که مثلا مغازه داشته و کاسبی می‌کرده و جای دیگر نبوده می‌گویند تو صلاحیتت احراز نشده است این طبیعی است. اما کسی که چند دوره استاندار، فرماندار و قاضی بوده و مسئولیت‌های خاصی داشته است می‌گویند که ما احراز نکردیم. خب چرا احراز نمی‌کنید؟ بالاخره شما سازوکارهایی در وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و سپاه دارید و باید ابزارهایی داشته باشید. چرا باید این موارد را عدم احراز کنید؟»

وی با انتقاد از برگزاری آزمون برای کسانی که مجتهد هستند، گفت: «وقتی برای دادستان کل کشور یا رئیس دیوان عالی کشور قانون گفته شده که باید مجتهد باشد و تشخیص آن را به قوه قضائیه محول کرده است و رئیس وقت قوه قضائیه او را به عنوان دادستان و رئیس دیوان منصوب می‌کند، معلوم است که قانونگذار به آن آقا اینقدر صلاحیت قائل بوده که یک مجتهد را تعیین کند و اگر در تعیین مجتهد مشکل دارید باید به همان قانون ایراد بگیرید. وقتی قبول کردید که رئیس قوه قضائیه دادستان کل را تعیین کند و مجتهد باشد دیگر نباید بعد از اینکه این آقا در انتخابات خبرگان شرکت کرد، زیر ذره‌بین قرار دهید و بگویید دوباره امتحان دهد.»

پورمحمدی: شرایط مجلس خبرگان را باید خود اعضا بیان کنند

از سوی دیگر، مصطفی پورمحمدی دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز نیز در مصاحبه با خبرگزاری خبرآنلاین درباره ردصلاحیت‌های انتخابات مجلس خبرگان و تاثیر آن بر عدم کاندیداتوری چهره‌های شاخص حوزه، گفته بود: «افراد شایسته هستند کمااینکه تعداد زیادی هم از نظر شرایط علمی، اخلاقی، درک سیاسی و هم صلاحیت‌های مختلف، واجد شرایط هستند، بنابراین از این جهت کمبود نداریم. برای حضور افراد در انتخابات یک موضوع این است که باید تشویق کنیم، به این ترتیب که از قبل سازوکاری را تمهید کنیم که امکان حضور این افراد فراهم شود، البته نوع گزینش هم باید به نحوی باشد که قدرت جذب بیشتری داشته باشد.

نکته دیگر این است که خودم با برخی از فقهای شورای نگهبان صحبت کردم، آن‌ها هم همین اشکال را قبول داشتند و حرفشان این است که این در اختیار خود مجلس خبرگان است. به این معنی که خود مجلس خبرگان باید درباره قانون انتخابات و شرایط خبرگان تصمیم بگیرد و کس دیگری حق دخالت و حتی حق تفسیر قانونش را هم ندارد. یعنی برعکس مواد دیگر قانون اساسی که به عهده شورای نگهبان است، این ماده مربوط به مجلس خبرگان است.»

وی در جای دیگری هم تصریح کرده بود: «شرایط مجلس خبرگان را باید خود اعضا بیان کنند، اگر بگویند که این تعداد فقیه، این تعداد مدیر، این تعداد حقوقدان، این تعداد نظامی برجسته در مجلس خبرگان حضور داشته باشند که می‌خواهند شئون نظامی رهبری را همراهی، همکاری و به رهبری کمک کنند، ظاهراً منع قانونی ندارد بلکه می‌شود گفت دلالت ضمنی هم دارد چون قانون‌گذار گفته وظایف و یکی از این وظایف این است که شرایط آن انتخاب کامل و جامع به عهده خود خبرگان گذاشته شده است.»

مُهر قرمز ردصلاحیت

از میان ۵۱۰ داوطلب ثبت‌نام‌کرده در انتخابات مجلس ششم خبرگان رهبری، صلاحیت ۱۴۴ نفر توسط شورای نگهبان تأیید شده و ۳۶۶ نفر یا انصراف داده‌اند یا مُهر قرمز ردصلاحیت بر پرونده‌شان نقش بسته است. در میان ردصلاحیت‌شدگان، علاوه بر حسن روحانی، نام سیدمحمود علوی وزیر اطلاعات دولت‌های یازدهم و دوزادهم بود که سابقه عضویت در ادوار چهارم و پنجم مجلس خبرگان را نیز در کارنامه خود دارد.

همچنین، در انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان نیز کاندیداهای برجسته‌ای چون حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سیدحسن خمینی، آیت‌الله موسوی بجنوردی عضو سابق شورای عالی قضایی و مجید انصاری عضو مجمع روحانیون مبارز و مجمع تشخیص، مُهر قرمز ردصلاحیت شورای نگهبان بر روی پرونده‌هایشان زده شده بود.