[سؤال در خصوص عدم ثبات و تنشها در منطقه از جمله در لیبی، ترکیه، سوریه، افغانستان و...]
رئیسجمهور:
بسم الله الرحمن الرحیم
منطقة خاورمیانه منطقهای بسیار حساس است و متأسفانه در دهههای اخیر با مشکلات فراوانی مواجه بوده است. امروز تروریستها با یک جنگ داخلی مخرب بسیار خطرناک در سوریه، لبنان و عراق همچنان فعال هستند. در سال جاری، در افغانستان ممکن است بعد از خروج نیروهای [خارجی] مردم با مشکلات جدیدی مواجه شوند؛ هنوز در لیبی ثباتی وجود ندارد و اختلاف و چند دستگی حاکم است؛ مصر هم که همچنان با مشکلات فراوانی روبهرو است. البته مناطق دیگری از قبیل یمن و بحرین هم مشکلاتی دارند.
جمهوری اسلامی ایران کشوری است که علیرغم بیثباتیهای موجود در منطقه امروز دارای ثبات است و بر مبنای مردم سالاری اداره میشود. آخرین انتخابات ایران در ۲۴ خرداد امسال برگزار شد که ۷۳ درصد مردم در این انتخابات شرکت کردند و پس از آن شور و نشاطی در کشور حاکم شد. ایران همواره نقش تأثیرگذاری در منطقه داشته است و امروز هم نقش بیشتری در منطقه دارد و ایفا خواهد کرد.
ما از اینکه خشونت و تروریسم بر منطقه حاکم شده نگران هستیم. تروریستها در منطقه ما هر روز سر از یک کشور در میآورند و مانند یک بیماری خطرناک مسری در حال پخش شدن هستند و مردم منطقه را درگیری میکنند.
البته مبارزه با تروریسم وظیفة بزرگ رسانههاست. صنعت تبلیغات در دنیای امروز رسالت بسیار سنگینی بر دوش دارد؛ در زمینة مسائل فرهنگی، توسعهای، زیست محیطی و نیز در زمینه مقابله با افراطگری و تروریسم. نباید مدیا را صنعتی بدانیم که صرفاً به دنبال سود اقتصادی موقت باشد. همة رسانهها باید رسالت سنگینی را بر دوش بگیرند که در کنار نفع اقتصادیشان، هدفهای بلند جامعه جهانی از قبیل عدالت، مبارزه با فقر، نزدیکی شرق با غرب، مبارزه با افراطیگری در جهان و مقابله با تروریسم را در نظر داشته باشند. در واقع، به دنبال نفع بلندمدت و پایدار هم باید باشند.
به هر حال، ایران امروز نقش خودش را دارد ایفا میکند. اگر ما در ژنو۲ حضور نداریم، در عین حال خودمان را در مقابل مردم سوریه، کشتار و جنگی که دارد صورت میگیرد متعهد میدانیم و کمک به مردم آواره را جزو وظایف خودمان میدانیم و کمکهای انسانی فراوانی از قبیل دارو، مواد غذایی را به مردم سوریه میرسانیم. من فکر میکنم همة مردم در این هوای سرد باید به مردم سوریه کمک کنند و راه حل نهایی هم در مذاکره معارضین و حکومت سوریه است تا پس از توافق آنان مردم بتوانند در یک انتخابات آزاد سرنوشت خود را تعیین کنند. و ما در همة این مراحل اگر کمکی از دستمان بربیاید انجام خواهیم داد.
گزارشگر:
ایران در آینده میتواند جزو ۱۰ کشور برترین دنیا باشد و این چقدر بستگی به لغو تحریمهای اقتصادی علیه ایران دارد؟
رئیسجمهور:
البته در ایران زمینههای فراوانی برای رشد و توسعه وجود دارد؛ از جمله منابع بسیار فراوان نفت و گاز. همانطور که میدانید ایران از نظر ذخایر گازی در دنیا اول است و از نظر ذخایر نفتی سوم. میدانهای بسیار بزرگی در ایران هست که هنوز در مرحلة اکتشاف است و یک سری هم که اکتشاف شده باید به مرحلة تولید برسد. در بسیاری از بخشهایی که در زمینه انرژی فعال است باید بالا بردن بازیافت سرمایهگذاری بشود.
من امروز صبح در جلسهای که با کمپانیهای نفتی داشتم برای آنها توضیح دادم که ما در هشت سال آینده به فکر سرمایهگذاری ۷۵ میلیارد دلاری در بخش پتروشیمی هستیم و در نفت و گاز در سالهای آینده ما به ۱۱۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز داریم. تولید گاز ایران تا چهار سال آینده به بیش از هزار میلیون مترمکعب در روز میرسد و این ظرفیت بسیار بالایی است. علاوه بر این، معادن بزرگی در ایران وجود دارد و این معادن باید فعال بشود و ایران در چهارراهی قرار گرفته که میتواند بهترین خط ارتباطی ریلی، جادهای و بهترین خط ارتباطی لوله نفت و گاز در کل منطقه باشد.
ایران بهترین مسیر برای اتصال آسیای مرکزی و کل آن منطقه و افغانستان به آبهای آزاد است. ایران نیرو و سرمایه انسانی بسیار زیادی دارد. در کشور ما قریب به ۲۰ درصد جمعیت دانشگاه رفته هستند و در حال حاضر ۵/۴ میلیون نفر در دانشگاههای ما تحصیل میکنند. ما مراکز تحقیقاتی گسترده و نیرو و سرمایة انسانی قابل ملاحظهای داریم. از نظر موقعیت جغرافیایی برای ارتباطات فیبرنوری و خط فیبرنوری در کل منطقه ما واسطة بین شرق و غرب هستیم. برای انتقال لوله گاز از ایران به سمت شرق و اروپا این آمادگی در ایران وجود دارد.
از نظر مسیر خط هوایی کشور ما شرایط بهتری نسبت به کشورهای همجوار دارد. ایران در شمال در کنار دریای خزر و در جنوب در کنار دریای خلیج فارس و عمان قرار دارد، بنابراین شرایط ایران یک موقعیت بسیار استثنایی است. جزایر بسیار زیادی در خلیج فارس داریم (۲۵ جزیره بزرگ) که میتواند به مناطق آزاد تجاری – صنعتی تبدیل بشود و بسیاری از این جزایر مثل کیش و قشم مناطق آزاد فعال است.
بنابراین زمینه [فعالیت] در ایران زیاد است. البته تحریمها غیرقانونی و یک جانبه بوده و نمیتوانست ادامه پیدا کند. ادامه این تحریمها به ضرر هر دو طرف بود. ما از اول نظرمان این بود که میتوانیم با مذاکره رودررو به توافقی برسیم. بعضیها میگفتند این کار اصلاً امکانپذیر نیست، اما مذاکرات ژنو نشان داد که این کار امکانپذیر است و در اولین مرحله ما توانستیم به توافقاتی برسیم و آن را عملیاتی بکنیم. الان هم دو طرف آماده هستند که مذاکرات نهایی را شروع کنند. به اعتقاد من اگر دو طرف ارادة کافی داشته باشند این کار به راحتی امکانپذیر است، چون ما در زمینة هستهای چیزی برای مخفیکردن نداریم و دست آژانس باز است که از هر کجا که بخواهد بازدید بکند. همة فعالیتهای ما زیر نظر آژانس است و ما به آژانس اعلام کردهایم که فقط در دو مرکز نطنز و فوردو غنیسازی صورت میگیرد و جای دیگری نداریم.
بنابراین ما دنبال فعالیت صلحآمیز هستهای هستیم که مطابق معاهده انپیتی حق همة کشورهاست و ما چیزی بیشتر از دیگران نمیخواهیم. ما میخواهیم مثل سایر کشورها بدون تبعیض دارای همان حقوق باشیم. من فکر میکنم با توجه به شرایط تحریمها به زودی خواهد رفت، چون فعالیت ما صرفاً صلحآمیز است و اگر کسی تردید دارد فکر میکنم با قدمهایی که ما بر میداریم این تردیدها برطرف خواهد شد.
گزارشگر:
در مدل اقتصادی شما تأثیر رفع تحریمها بر رشد GDP(تولید ناخالص داخلی) چقدر بوده یک یا دو درصد یا صد هزاران شغل بوده است؟
رئیسجمهور:
اولاً ما میدانیم که در شرایط تحریم در دولت جدید توانستیم رشد اقتصادی منفی ۸/۵ درصد یعنی رشد اقتصاد منفی حدود ۶ درصد را تا پایان امسال (هجری شمسی) تقریباً به نقطة صفر برسانیم؛ یعنی قبل از اینکه این توافق حاصل بشود. مطالعات ما نشان داده است سال آینده یعنی تا مارس ۲۰۱۵ ما رشد ۳ درصد خواهیم داشت و تا پایان این دولت این رشد به حدود ۷ درصد خواهد شد؛ برنامهریزیهای ما بر این مبناست. البته اگر تحریم برداشته بشود به طور طبیعی این رشد افزایش خواهد یافت.
ما برای ایجاد اشتغال مشکلات زیادی داریم، به ویژه اینکه تعداد بیکاران ما زیاد هستند، مخصوصاً کسانی که دارند از دانشگاهها فارغالتحصیل میشوند. آمارها به ما نشان میدهد که توانستیم ظرف شش ماه گذشته دو درصد از رشد بیکاری بکاهیم. که این قدم مثبت و بسیار مهمی است. ما امیدواریم در سال آینده بتوانیم رقم بیکاری را پایین بیاوریم. همین الان برنامههایی در زمینههای مختلف داریم که میتوانیم این بیکاری را مهار بکنیم. یکی از برنامههایی که میتواند سریع به ما جواب بدهد تلاش برای رونق صنعت توریسم در ایران است.
مسئلة بعدی تحول در مسئلة معادن ایران است که میتواند زمینهساز تحولی بزرگ در زمینه ایجاد اشتغال باشد و مرحلة سوم در زمینة IT و ICT شرایطی را مهیا کردیم که در ماههای آینده تعداد زیادی از افراد فارغالتحصیل دانشگاهها مشغول به کار بشوند.
حتماً برداشته شدن تحریمها تأثیرگذار است، اما بدون لغو تحریمها نیز برنامهریزیای داریم تحت عنوان اقتصاد مقاومتی. برنامة اصلی ما بر مبنای اقتصاد مقاومتی است و بر آن مبنا داریم حرکت میکنیم. در عین حال اگر تحریمها برداشته بشود تسهیل بیشتری خواهد بود برای تحرک بیشتر.
گزارشگر:
دولت شما تا چه میزان فضا را برای حضور رسانههای بینالمللی در ایران مهیا کردهاید و این رسانهها میتوانند در ایران دفتر و خبرنگار و... داشته باشند؟
رئیسجمهور:
مدیا نمیتواند از دیگران جدا باشد. وقتی میگوییم درهای کشور باز است، هم نقش مدیا بسیار تأثیرگذار است و هم مدیا در کنار سرمایهگذاران خارجی است و حضور و فعال شدن آنها میتواند نقش بسیار زیادی داشته باشد، و حتماً همین این گونه خواهد بود.
همانطور که میدانید ما در داخل ایران شرایط را برای مدیا بهتر کردهایم که در روزنامهها و سایتها هر کس نظرات خودش را بنویسد.
دولت به صراحت اعلام کرده که نه تنها از انتقاد ناراحت نمیشود بلکه از انتقاد استقبال میکند، چون میداند انتقاد سازنده به نفع است و میتواند دولت را هدایت بکند. دولت اعلام کرده که خودم را مصون از خطا و اشتباه نمیبینم و در هر برنامهای از نظرات مردم میتوانم استفاده بکنم.
یکی از برنامههایی که دولت اعلام کرده و دارد عمل میکند تماس مداوم با نهادهای مردم سالار، جامعة مدنی در بخشهای مختلف و با انجمنهای تخصصی هست. من در بخش فرهنگ اعلام کردم که بسیاری از کارها را به انجمنهای تخصصی واگذار خواهم کرد و در بخش اقتصاد هم دولت میخواهد خودش را کنار بکشد و این را به دست مردم بسپارد و تا جایی که نیاز نباشد مداخلات خودش را کمتر بکند.
حضور مدیا هم میتواند در انعکاس آنچه در ایران انجام میگیرد و هم در انعکاس شرایط جدید ایران و هم با نقد نقادان داخلی ما را در ارتقای کشور و دولت کمک بکند.
گزارشگر روزنامة ترکیهای:
رابطة ایران و ترکیه را در رابطه با بحران سوریه چگونه میبینید؟ همچنین در خصوص مباحثی که در ترکیه در خصوص مبادله غیرقانونی پول بین ترکیه و ایران در جریان است، چه میگویید؟
رئیسجمهور:
روابط ایران و ترکیه را مهم میدانیم. ترکیه همسایة بسیار مهم ماست و ما دارای روابط تاریخی و سنتی با ترکیه هستیم. در سفری وزیر امور خارجه ترکیه به ایران آمده بود، بر این تأکید داشت که روابط اقتصادی را توسعه بدهیم، که ما هم قبول داریم. رقمی که الان هست در سالهای آینده توسعه پیدا میکند و ما روابط سیاسی و اقتصادی گستردهای با هم داریم. ترکیه کشور دوست و همسایه ماست و برای ما بسیار اهمیت دارد.
همانطور که شما اشاره کردید در هفته آینده نخستوزیر ترکیه آقای اردغان به تهران خواهند آمد و ما مذاکرات مفصلی با ایشان در زمینههای مختلف خواهیم داشت به ویژه در زمینة توسعة روابط اقتصادی بین دو کشور.
البته ممکن است ما در مورد سوریه با هم اختلاف نظر داشته باشیم، اما این اختلاف نظر باعث نشده که در مورد سوریه با ترکیه مذاکراه نکنیم. ما همیشه در حال مذاکره بودیم حتی در حاشیة اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل با رئیس جمهور ترکیه در مورد سوریه به طور مفصل صحبت کردیم. دکتر ظریف وزیر امور خارجه ما چند بار به ترکیه رفتند، وزیر خارجه ترکیه چند بار به ایران آمدند. ما مذاکراتمان به طور مستمر ادامه دارد و فکر میکنم این مذاکرات مستمر باعث شده است اختلاف نظرات ما کمی کاهش پیدا بکند، اما در عین حال علیرغم اختلاف نظر ما میتوانیم برای امنیت و آینده منطقه و مخصوصاً آیندة سوریه با هم گفتگو کنیم.
مسائل داخلی ترکیه به خود ترکیه مربوط میشود. در مورد خیلی از مسائل مالی که گفتید ما از آن بیخبر هستیم و از افرادی که دستگیر شدهاند اطلاعی نداریم. افرادی که در روزنامهها از آنها نام برده شده با دولت ایران هیچ ارتباطی نداشتند و اگر آنجا مسائل مالی بوده مربوط به دستگاههای تحقیقی و قضایی خود ترکیه هست و ما در این زمینه مداخلهای نداریم و خواهان روابط بهتر با کشور همسایه و دوستمان ترکیه هستیم.
گزارشگر CBC، افریقا:
نظر شما در خصوص چگونگی روابط ایران با افریقای جنوبی و حضور شرکتهای موبایل (MTM) در ایران چیست؟
رئیسجمهور:
ما با کشور افریقای جنوبی همیشه روابط بسیار خوبی داشتیم. سرمایهگذاری در داخل ایران انجام گرفته و الان فعال هستند. اخیراً وزیر امور خارجه ما به آنجا سفر کردند و من هم یکی از معاونین خودم را به مناسبت درگذشت نلسون ماندلا به آنجا فرستادم. روابط ما با افریقای جنوبی روابط نزدیکی است و این روابط را ادامه خواهیم داد. مسائلی در گذشته بوده ولی امروز این مسائل وجود ندارد و MTM دارد به کار خودشان ادامه میدهند. البته ما مراحل بعدی داریم که ممکن است از سرمایهگذاران دیگری استفاده کنیم.
گزارشگر:
با توجه به تغییر دولت، آیا قصد وجود دارد که در رابطه با اسرائیل تغییری ایجاد شود؟
رئیسجمهور:
ما نسبت به اسرائیل نظراتمان روشن است. ما ظلم و تجاوزی را که در منطقه توسط رژیم اسرائیل صورت میگیرد پذیرا نیستیم. شما هر روز میبینید بمباران فلسطین و غزه و بمب گذاریهای مختلف دارد انجام میگیرد. اینها چیزی نیست که برای ما قابل قبول باشد. برای ما قابل قبول نیست که آوارگان فلسطینی از کشور خودشان بیرون رانده شدند و به چه مناسبتی ۶ میلیون آواره فلسطینی در جاهای مختلف و کشورهای دیگر زندگی میکنند؛ چه معنی دارد؟ همة آنها باید به کشورهای خودشان بازگشت داده بشوند. ما معتقدیم همة قعطنامههای سازمان ملل را که بعضی از این قطعنامهها عمرش از ۴۰ سال دارد میگذرد باید اجرا و عمل کنند.
ما معتقد هستیم همة فلسطینیها باید به سرزمین خودشان برگردند و بعد هم انتخابات آزاد برگزار بشود و حکومت را خود مردم انتخاب کنند. شرایط فعلی نه برای ما بلکه برای کل ملتهای منطقه قابل قبول نیست. متأسفانه اسرائیل به کشوری تبدیل شده است که هر روز همه را تهدید میکند. شما دیدید که کشورهای مختلف از جمله ایران را به زبان تهدید میکند. البته ما از این تهدیدها هراسی نداریم و میدانیم که اسرائیل قادر نیست تهدیدی علیه ایران اعمال کند. اما به هر حال مسیر این کشور مسیر تجاوز است و این برای ما قابل قبول نیست. مردم فلسطین باید خودشان دربارة کشورشان تصمیم بگیرند.
رئیس CBS:
با توجه به این که خیلی از کشورهای اروپایی به سمتی میروند که از انرژی هستهای استفاده نکنند، چرا ایران به سمت استفاده از انرژی هستهای گام برداشته است؟
رئیسجمهور:
به هر حال انرژی هستهای گاه مشکلاتی داشته، اما در مجموع یک انرژی پاک در دنیا محسوب میشود. در ایران شورای عالی انرژی که تصمیم گیرنده در این مسئله هست - البته این مربوط به ۱۵ سال پیش است - تصویب کرده بود ۷ هزار مگاوات برق هستهای در ایران استفاده بشود، در سالهای بعد مجلس شورای اسلامی وارد عمل شد و ۲۰ هزار مگاوات برق هستهای را برای ایران تصویب کرد.
شما میدانید در زمان رژیم گذشته مؤسسهای امریکایی که بحث انرژی هستهای را در ایران بررسی میکرد، ۲۳ هزار مگاوات برق هستهای را برای ایران مد نظر قرار دادند، بر همین مبنا هم رژیم شاه برنامهریزی کرد و میخواست راکتورهای مختلف را از فرانسه، آلمان و... خریداری بکند که برخی از قراردادهایش هم منعقد شده بود.
امروز بسیاری از کشورهای دیگر از جملة فرانسه، امریکا، ژاپن و خیلی کشورهای دیگر از این انرژی استفاده میکنند. ایران جزء کشورهایی است که میخواهد از این انرژی استفاده بکند البته تحت نظارت آژانس و با همة کیفیتهایی که برای حفاظت، روزانه دارد تغییر میکند و روزآمد میشود. فعلاً یک نیروگاه هستهای در بوشهر مشغول به کار است و ما مشغول مذاکره با روسیه برای انعقاد قراردادهای جدید هستیم. بنابراین ایران تصمیم دارد از انرژی برق هستهای استفاده بکند. البته میدانید از این انرژی صلحآمیز هستهای استفادههای دیگری از جمله پزشکی نیز میشود که اکنون ایران دارد استفاده پزشکی هم میکند. در حال حاضر، ما هم داریم از برق و هم از داروهایی که از راکتورها به دست میآید استفاده میکنیم.
گزارشگر:
ایران، همچنان که گفتید، ذخایر غنی گاز و نفت و... دارد؛ پس چه دلیلی دارد که از انرژی هستهای استفاده کنید؟
رئیسجمهور:
اولاً شما میدانید که گاز ما با سرمایهگذاری که میخواهیم انجام بدهیم تا چهار سال دیگر به هزار میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید. در زمستان امسال روزانه بالای ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف میکنیم. گاز خانگی تقریباً به همۀ خانهها کشیده شده است و تا چند سال آینده ما چیزی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز در روز نیاز داریم، علاوه بر اینکه بسیاری از نیروگاههای ما با گاز کار میکنند. طبق قراردادی که منعقد شده متعهد هستیم تا بخشی از گازمان را به ترکیه صادر کنیم و مقدماتی فراهم شده تا به پاکستان و کشورهای جنوب خلیج فارس صادر بکنیم.
بنابراین این طور نیست که گاز فقط برای استفادۀ خاص سوخت مثلاً برق استفاده بشود. هر مقدار از گازمان را صرفهجویی کنیم میتوانیم استفادۀ بالاتری از آن ببریم. این همان پتروشیمی است. این همان است که من گفتم قصد داریم ۷۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری جدید در پتروشیمی کنیم. بنابراین نفت را برای صادرات نیاز داریم و هرچه بتوانیم کمتر در داخل مصرف کنیم و بیشتر صادر کنیم، نیازهای ارزی ما را تأمین میکند. با محاسبۀ همۀ اینهاست که شورای عالی انرژی ایران تصمیم گرفته و مجلس شورای اسلامی به صورت قانون دولت را موظف کرده است ۲۰ هزار مگاوات برق هستهای را در نظر بگیرد. البته این مقدار هم یک روزه حاصل نمیشود. ما فعلاً یک نیروگاه داریم و این امر به تدریج در سالهای آتی به دست میآید. ولی هیچ وقت کشوری نمیتواند در زمینه امر مهمی چون انرزی خود را به یک گزینه منحصر کند و به اصطلاح همة تخممرغهایش را در یک سبد بگذارد.
روزنامة لوموند:
آیا اطمینان دارید که اوباما عزم سیاسی و حمایت سیاسی برای پیشبرد مذاکره و رابطه با ایران دارد؟
رئیسجمهور:
این را باید از آنها بپرسید. میدانید ما با امریکا مسائل و مشکلات فراوانی در گذشته داشتیم و هنوز هم داریم. در همین قدم اولی که ما برداشتیم شما دیدید که امریکاییها خیلی متناقض و بالا و پایین صحبت کردند. تفسیرهایی کردند که نه فقط ما بلکه اعضای دیگر ۱+۵ هم آن را رد کردند.
اصلاً در این مذاکره دو هدف وجود دارد: یک هدف این است که موضوع هستهای حل و فصل بشود. یک هدف مهمتر از این وجود دارد و آن ایجاد اعتماد بین ایران و غرب عمدتاً و با قدرتهای بزرگ است و نحوۀ عمل امریکا به گونهای نبود که مورد پسند ما باشد. ممکن است خیلی از آنهایی که بیرون از ایران دارند قضاوت میکنند این را نپسندند. امریکاییها در داخل خودشان مشکلات فراوانی را دارند. قدرتهای پرنفوذ در امریکا کار میکنند. شما بهتر از من میدانید که چه کسانی در کاخ سفید تأثیرگذار هستند. شما میدانید بعضیها به اشتباه از حل مسئلۀ هستهای ایران ناراحت هستند و اشتباه میکنند چون حل مسئلة هستهای ایران به ضرر کسی نیست، بلکه به نفع همۀ کشورهای منطقه است و به ثبات منطقه بیشتر کمک میکند. ما به ضرر کسی نمیخواهیم قدمی برداریم.
همۀ این فشارها باعث میشود امریکا در تصمیمگیریاش نتواند آنچنان که باید تصمیم قاطعی بگیرد. من از مذاکره تلفنی با آقای اوباما - که با هم در نیویورک صحبت کردیم – دانستم که امریکا هم مصمم است این مسئله را حل بکند، اما در مرحلۀ عمل ما آنچنان تصمیم جدی را ندیدیم. ما امیدواریم در مرحلۀ نهایی که مرحلۀ بسیار مهمی است، امریکا با جدیت و ارادۀ قوی در این زمینه وارد بشود. به طور کلی اگر مسئلۀ هستهای حل و فصل بشود آن وقت زمان بهتری است که همه با هم برای مبارزه با تروریسم قدم برداریم و همه با هم برای ثبات در منطقه و مبارزه با فقر و نیز برای حفظ محیط زیست جهانی تلاش کنیم. الان ما خودمان هم در ایران مشکل جدی با محیط زیست داریم طوفانهای ریزگرد و خاک در بعضی از شهرهای کشور وجود دارد که تنفس را برای مردم آن شهرها دچار مشکل کرده است و بسیاری از تالابها و دریاچهها خشک شده است.
ما همه نیاز داریم در مسئلۀ محیط زیست دست به دست هم بدهیم. محیط زیست محلی نیست بلکه جهانی است. همه باید دست به دست هم بدهیم و کاری بکنیم که توسعۀ ما پایدار باشد تا بتوانیم محیط زیست را سامان بدهیم. اگر اختلافات هستهای حل و فصل بشود زمینه برای حل مشکلات دیگر فراهم میشود. ما امیدواریم که امریکا با ارادۀ قوی در این زمینه وارد بشود و ما بتوانیم قدم نهایی را در زمانی نه چندان دور برداریم.
گزارشگر ژاپنی:
شما دیروز در سخنرانیتان در مورد کشورهای آسیای جنوب شرقی حرفی نزدید؛ مثل در خصوص توسعه روابط با آسیای جنوب شرقی هند، ژاپن و چین چه برنامهای دارید؟
رئیسجمهور:
ما در مورد کشورهایی که رابطۀ خیلی خوبی داریم خیلی صحبت نمیکنیم. ما با کشور ژاپن رابطۀ بسیار خوبی داریم. وزیر خارجۀ ژاپن به تهران سفر کردند و مذاکرات بسیار مفصلی داشتیم و بحثهای بسیار خوبی برای آیندۀ روابط انجام شد. همچنین آقای آبه نمایندۀ ویژهای را برای پیام خاصی فرستادند.
ما روابط خوبی با ژاپن داشتیم و داریم و در شرایط جدید هم روابط خودمان راهم توسعه میدهیم.
روابط ما با چین و هند هم خیلی روشن است. ما با کشورهای جنوب شرقی و شرق آسیا روابط بسیار خوبی داریم و به دنبال توسعۀ روابط با همۀ آنها هستیم. میدانید که روابط ما با هند، پاکستان، چین، کرۀ شمالی و ژاپن روابط بسیار خوبی است.
البته دیروز بعد از سخنرانی ما با آقای آبه احوالپرسی کردیم و بعضی از مواردی را که در نیویورک با هم صحبت کرده بودیم یادآوری کردیم.
گزارشگر نیویورک تایمز:
آیا نظر ایران این است که در هر انتقال قدرتی در سوریه، باید حافظ اسد حتماً بماند؟
رئیسجمهور:
من فکر میکنم یک خطای استراتژیک نسبت به سوریه دارد صورت میگیرد. حالا البته نتایج مذاکرات ژنو ۲ بعداً روشن میشود، به نظر من اصلاً اولویت این نیست که انتقال چگونه باشد.
این مرحلۀ بعد است. اولین مرحله پایان خونریزی است و مهمترین مسئله بیرون کردن تروریستها از سوریه است. دولت انتقالی به چه دردی میخورد؟ ارتش سوریه در اختیار اسد و حکومت فعلی است و نیروی انتقالی هم آنجا باشد، آن دولت را راهش نمیدهند و جرئت نمیکند وارد سوریه بشود. بسیاری از این معارضین جرئت نمیکنند وارد سوریه بشوند و فقط بیرون سوریه میتوانند زندگی کنند. همین گروهکهای تروریستی اینها را میکشند.
پس ابتدا باید محیط سوریه را امن کنیم و تروریستها را بیرون کنیم. چه کسی باید این کار را بکند؟ همین دولت سوریه باید این کار را بکند و شخص دیگری قادر نیست، مگر اینکه بخواهیم جنگی راه بیندازیم. ما که راه حل سوریه را راه حل جنگ نمیبینیم. تقریباً همۀ دنیا پذیرفتهاند که راه حل، راه حل سیاسی است. منتها بحث اولویت بسیار مهم است که از کجا شروع کنیم. باید این راه را درست اتخاذ بکنیم و به جلو برویم که به نتیجه برسیم.
البته مذاکرۀ معارضۀ با دولت سوریه بسیار مهم است و حتماً باید با جدیت انجام بگیرد. زمینه فراهم کردن برای انتخابات آزاد بسیار مهم است. در انتخابات آزاد هر که انتخاب بشود مهم نیست. من فکر میکنم خطایی در اولویتبندی مسائل سوریه دارد انجام میگیرد و باید حواسمان جمع بشود.
این تروریستهایی که از کشورهای اروپایی، از انگلیس، فرانسه در آنجا جمع شدهاند اگر بخواهند به اروپا برگردند، خود اروپا و کشورهای دیگر با اینها چه میخواهد بکند؟ کشورهایی که به اینها پول میدهند اگر مشکل سوریه برطرف بشود و اینها بخواهند برگردند خود این کشورها با اینها میخواهند چه بکنند؟ شما میدانید اینها دارای افکار متحجر، عقبماندۀ تند و افراطی هستند که کسی نمیتواند با اینها زندگی بکند.
شما دیدید در سوریه یک مرد را به جرم رفتن به آرایشگاه و اصلاح موی سرش اعدام کردند. گفتند کسی نباید موی سرش را اصلاح بکند. کسی را که تلویزیون نگاه میکند اعدام میکنند. این افکار، خشک و غلط و متحجرانه است. مگر میشود با اینها زندگی کرد؟ اینها آدمهای بسیار خطرناکی هستند. ما اولویتها را باید مدنظر قرار بدهیم و هدف همه باید این باشد که جنگ تمام شود، تروریسم بیرون رانده بشود و مردم سوریه حاکم شوند؛ هرچه ارادۀ مردم بود ما میپذیریم.
گزارشگر BBC:
با توجه به صحبت شما در خصوص حضور رسانههای بینالمللی در ایران، ما خیلی راغب هستیم که دفترمان را در ایران باز کنیم.
پس از واقعه یازده سپتامبر حضور نیروهای غربی در منطقه از جمله در افغانستان و عراق، از نظر شما موفق بوده است یا نه؟
رئیسجمهور:
در سالهای گذشته نیروی نظامی کشورهای غربی در منطقه ما چندین حضور و مداخله داشتند و اختصاصی هم به یازده سپتامبر ندارد، قبل از آن هم همین بوده است. به هر حال، شما میدانید که در سال ۱۹۹۰- ۱۹۹۱ موضوع جنگ خلیج فارس، اشغال کویت توسط صدام، آمدن نیروهای ائتلاف در منطقه پیش آمد و یکی از آنها مسئله اشغال افغانستان و عراق بود.
این اشغالها متأسفانه با هدف صحیح و روشنی دنبال نشد. نه بعد از اشغال افغانستان مردم افغانستان راحت شدند و نه امنیتی آنجا استقرار پیدا کرد. هنوز در افغانستان بعد از سالیان دراز مردم در امنیت نیستند و این نشان میدهد که حضور نیروهای خارجی، جنگ و اشغال عواقب بسیار خطرناکی هم برای خود اشغالکنندگان و هم برای کشورهای اشغال شده دارد. شما الان میدانید که بخشی نیروهای غربی که از میخواهند از افغانستان خارج بشوند، معلوم نیست افغانستان با چه مشکلاتی مواجه خواهد شد.
ما نگران شرایط افغانستان در سال جاری و آینده هستیم، به دلیل اینکه طالبان دارد قدرت بیشتری در افغانستان میگیرد. در مجموع ممکن است با مشکل بزرگی در منطقه مواجه بشویم.
در همۀ این مراحل اقدام جمهوری اسلامی اقدامی سازنده بوده، برای اینکه امنیت بیشتری در افغانستان حاکم بشود و پلیس افغانستان و نیروهای افغانی بتوانند ادارۀ کشور را به عهده بگیرند. ما روابط خوبی با آقای کرزای داریم. ایشان در مدتی که دولت جدید شروع به کار کرده دوبار به تهران آمدهاند و یک بار دیگر هم ما همدیگر را در بیشکک دیدهایم، بنابراین امیدواریم بتوانیم کاری بکنیم که آیندۀ افغانستان آیندهای باشد که مردم بتوانند زندگی خوبی داشته باشند.
گزارشگر مجلة تایم:
با توجه به شروع دولت جدید شما و اقدامات صورت گرفته، تفاوت سیاستهای منطقهای شما با دولت گذشته چیست؛ با توجه به تأثیرات ناخوشایند این سیاستها در دولت قبل؟
رئیسجمهور:
منطقۀ ما هم حساس است و هم سرنوشتساز. امنیت منطقه ما با امنیت خود ما گره خورده است. اگر عراق ناامن باشد مرزهای ما و شهرهای نزدیک ما به عراق با مشکل مواجه میشوند و هر کشور همسایه ما همین شرایط و همین وضعیت را دارد. ما خواهان امنیت همۀ کشورهای همسایه و منطقه هستیم. اقداماتی که شما میگویید این دولت انجام داده است اولین اقدامی که دولت در همان روزهای اولیه دنبال کرد مسئله جلوگیری از جنگ در سوریه بود.
در اجلاس سازمان ملل پیشنهاد طرح wave را دادم برای اینکه همه آماده بشویم و با افراطیگری و تروریسم بجنگیم. اساساً این تفکری که این دولت با چارچوب اعتدال و تدبیر پیش آمده به این معنی است که این اعتدال و میانهروی باید در کل منطقه مورد توجه قرار بگیرد و با افراطیگری مبارزه کنیم.
ما با همۀ کشورهای منطقۀ مخصوصاً با همسایگانمان میخواهیم روابط خوبی داشته باشیم. البته الان روابط ما با همسایگانمان یکسان نیست ولی نسبتاً با همه روابط بسیار خوبی داریم و میخواهیم روابطمان را ارتقاء ببخشیم. هرچه جلوتر میرویم شما میتوانید مقایسهای با گذشته بکنید و تفاوت این دولت را با گذشته ببینید.
گزارشگر:
چه موقع دسترسی به اینترنت و اطلاعات در ایران آزاد میشود؟
رئیسجمهور:
دولت برای اینکه مردم بتوانند دسترسی بهتری به اینترنت آزاد داشته باشند قدمهای زیادی برداشته. در قدم اول پهنای باند را زیاد کردیم که این قدم مهمی بوده. در قدم دوم به دنبال یک شبکۀ اطلاعاتی جامع و گسترده در داخل کشور هستیم که مردم به راحتی بتوانند بخشهای مختلف دولتی، خصوصی یا سرمایهگذاران خارجی بتوانند استفادۀ راحتی از اینترنت داشته باشند. شاید یکی از زمینههایی که ما باید برای مدیا و همچنین سرمایهگذاران فراهم بکنیم بحث پهنای باند و دسترسی راحت به اطلاعات و شبکههای اطلاعاتی باشد. قدمهای خوبی در این زمینه برداشتهایم، اما هنوز باید قدمهای دیگری باید برداریم. در این زمینهها دولت به تنهایی نمیتواند تصمیم بگیرد، بعضی از تصمیمات باید به صورت مشترک با قوۀ قضائیه یا با مجلس اتخاذ شود. به هر حال، دنبال این قضیه هستیم.
گزارشگر BBC:
آیا توئیتر را خودتان مینویسید؟همچنین از وقتی شما آمدید چیزی تغییر نکرده است؟
رئیسجمهور:
شما که در ایران نیستید و دارید زود قضاوت میکنید. نه، بنده شخصاً در توئیتر مطلبی نمینویسم. هم در فیس بوک و هم در توئیتر آنچه به نام من هست را دوستان من انجام میدهند.
من فکر میکنم در داخل ایران تحولات بسیار مثبتی شکل گرفته است. اولاً یادمان باشد این دولت از آغاز کارش ۵ ماه بیشتر نگذشته است. باید در زمان ۵ ماه مقایسه کنیم و بسنجیم. شما اگر به ایران سفر کنید و از مردم بپرسید، میبینید که شرایط امروز با گذشته بسیار متفاوت است. مردم دارای امید و نشاط هستند.
وقتی ما منشور حقوق شهروندی را در سایت رئیسجمهوری گذاشتیم و از مردم خواستیم که این منشور را مطالعه بکنند، آنقدر مراجعهکننده زیاد بود که سایت مختل شد و این نشان میدهد مردم چه توقعاتی دارند. ما منشور شهروندی را منتشر کردیم و از صاحبنظران نظر خواستیم. بسیاری از صاحبنظران نظرات بسیار خوبی دادند که آن را تکمیل میکنیم. وقتی ما منشور حقوق شهروندی را اعلام و نهایی کردیم و بر این مبنا ایستادیم که باید این منشور اجرا بشود، آن وقت شما قدمهای بهتری را در این زمینه خواهید دید که این در ماههای آینده انجام میشود.
میدانید تحولات فرهنگی و اجتماعی یک روزه و یک ماهه نمیتواند انجام بشود، اما من روند را درست میبینم. ما هنوز با هدف فاصله داریم اما روند درست است و گاهی باید به این روند سرعت ببخشیم و گاهی باید دیگران را همراه کنیم، تنهایی نمیتوانیم جلو برویم. بقیه اگر عقب بمانند ما مشکلات دیگری خواهیم داشت. بنابراین ما نیاز به یک اجماعسازی و هماهنگی در کشور داریم. من به آینده امیدوارم.
گزارشگر:
دولت چقدر در زمینة سیاستگذاریها مسئولیت دارد و رهبر چقدر؟
رئیسجمهور:
در قانون اساسی مشخص شده که رهبری نظام چه مسئولیتهایی برعهده دارد. در زمینۀ سیاستها، سیاستهای کلی نظام به عهدۀ رهبری است؛ قانونگذاری به عهدۀ مجلس است؛ اجرا در همه زمینهها از جمله سیاست خارجی و سایر سیاستها به عهدۀ دولت است. دولت کار خودش را در چارچوب قانون اساسی انجام میدهد. اگر جایی سیاست کلی به ما ابلاغ شده، این سیاستهای کلی در مجمع مصلحت تشخیص میرود و بررسی میشود و ابلاغ میشود. سیاستهایی که به ابلاغ شده، ما این سیاستها را مدنظر قرار میدهیم، اما اجرا و در مقام عمل دست ما باز هست.
همین تغییراتی که شما در همین پنج شش ماه گذشته در ایران مشاهده کردید در آینده بیشتر مشاهده خواهید کرد.
گزارشگر:
آیا در خصوص روابط خارجی و برنامهها، آیا شما و نیروهای اعتدالی قدرت مقابله با تندروها را دارید؟
چه زمانی آب به رودخانة زیبای اصفهان باز میگردد؟
رئیسجمهور:
نسبت به مسئلة اول در ایران کسانی هستند که نظرات دیگری دارند. در همین انتخابات شما دیدید که افراد متفاوت با نظراتی که به نظر در برخی مسائل مختلف بود به صحنه رقابت انتخاباتی آمدند. اما این مهم است که مردم به چه چیزی رأی میدهند. اینکه مردم به من به عنوان کسی که دنبال اعتدال بودم رأی دادند خیلی اهمیت دارد. نفر بعدی که پشت سر من بود با من ۱۳ میلیون رأی اختلاف داشت. بنابراین روشن است که اکثریت مردم ایران چه میخواهند و چه میگویند. اقلیتی داریم که نظراتشان متفاوت است.
من نقد را پذیرفتهام، گاهی هم نقدها لحن تندی دارد، اما باید آستانۀ صبر و تحملمان را بالاتر ببریم. من فکر نمیکنم این دولت در انجام برنامههای اساسی خود مشکلی داشته باشد ولو اینکه اینها هم به هر حال فعال هستند. دلیلش همین بود که ما در زمینۀ هستهای توانستهایم کار را پیش ببریم و اجرایی و عملیاتی بکنیم، علیرغم بحثهای مختلفی که در کشور وجود داشت و مرحلۀ نهایی را هم علیرغم این بحثها قادریم شروع کنیم و آن را به انجام برسانیم.
در بقیة زمینهها هم ما قدمهای مهمی را برداشتیم. خود این در داووس معنای خاص خودش را دارد و شما بهتر از همه میدانید که یعنی چه؟ اما در عین حال نباید متوقع باشیم که این دولت اگر حرفی میزند صددرصد مردم قبول داشته باشند، ما هم به نظراتشان احترام میگذاریم. خوشبختانه نظرسنجیهای هفتگی که چه از طرف ما و چه از طرف مخالفین ما دارد صورت میگیرد، نشان میدهد که محبوبیت دولت روز به روز دارد بیشتر میشود و من امیدوارم که این افکار عمومی را کنار خودمان داشته باشیم و بتوانیم تصمیمات مهم را با حمایت آنها بگیریم.
در مورد اصفهان ما هم ناراحت هستیم که آب در رودخانه اصفهان در مورد جاری نیست. بیشترین جلسات شورای عالی که در این مدت برگزار شده، شورای عالی آب است که سه جلسة آن تشکیل شده است و بحث کردیم که چگونه باید این معضل را حل بکنند. ما هم دغدغۀ زایندهرود را داریم و در عین حال به فکر راهحلی برای زایندهرود هستیم. حتماً در آینده زایندهرود انشاءالله پر آب خواهد بود.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاتة