متن گفت‌وگوی تلویزیونی رئیس‌جمهوری با مردم

متن گفت وگوی تلویزیونی حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی به این شرح است:
مجری: تقریباً ۷۷۷ روز از روزی که بنده با شما مصاحبه داشتم گذشته و در آن مصاحبه شما وعده‌هایی در حوزه مسایل هسته‌ای، رونق اقتصادی و گسترش روابط دیپلماتیک به مردم دادید. آنچه امروز گذشته، پایان گفتگوها است و به نام برجام یا توافق شهرت پیدا کرده؛ شما برجام را چقدر با آنچه که وعده داده بودید منطبق می‌دانید؟
رییس‌ جمهوری: من از این فرصتی که امشب پیش آمده تا میهمان مردم ایران و خانه‌های مردم عزیز‌، روستائیان، شهری‌ها، پیرمردها و پیرزن‌ها و جوان‌ها و ایرانیان خارج از کشور و همه ملت ایران باشم می‌خواهم بهره بگیرم و خدمت ملت بزرگ سلام عرض کنم و به این ملت بزرگ خسته نباشید بگویم بخاطر ایستادگی، صبوری و مقاومت‌شان و به آنها تبریک بگویم بخاطر موفقیت‌های بزرگشان در طول تاریخ بعد از انقلاب، پیروزی انقلاب، پیروزی در دفاع مقدس و امروز موفقیت در موضوع مهم هسته‌ای.
می‌خواهم سخن در محضر مردم ایران را از این نقطه شروع کنم که چرا ما مذاکره را انتخاب کردیم و چرا این مذاکره را جدی دانستیم و شما اشاره کردید به ایام و دوران انتخاباتی و آن شبی که من مصاحبه کردم شما گفتید ۷۷۷ روز از آن روز و شب گذشته است آنچه من آن روز فکر می‌کردم این بود که ملت ایران در همه صحنه‌ها موفق بوده و امکان‌پذیر نیست که این ملت در صحنه‌ای شکست بخورد و یا تسلیم شود اما همان وقت گفتم پیروزی در سایه حمایت مردم، رهبری معظم انقلاب و تدبیر دولت امکان‌پذیر است.
در مقام عمل دیدیم که مذاکره می‌تواند موفق باشد اما شرایط موفقیت آن مذاکره را یک ملت و رهبر و همه دست‌اندرکاران باید فراهم کنند.
مقاومت ملت یک سرمایه بزرگ بود، اگر مردم ایستادگی نمی کردند ما پیروز نبودیم کار دانشمندان ما یک دستاورد بود اگر ما در زمینه هسته‌ای نمی‌توانستیم پیشرفت کنیم ،در زنجیره اول و دوم ناموفق بودیم، در تولید آب سنگین ناموفق بودیم و در ساخت رآکتور نمی‌توانستیم حرکتی کنیم، معنا نداشت که دنیا با ما وارد مذاکره شود. از طرف دیگر سرمایه‌هایی اضافی مردم به صحنه آوردند اولین سرمایه، حضور ۷۳ درصدی آنها در حماسه سیاسی انتخابات بود. انتخابات دو سال پیش را به نوعی رفراندوم تعبیر می کنم که خط مشی حرکت ما و بحث تعامل سازنده با دنیا و چگونگی رفتار، منطق و ادب ما با دنیا را مشخص ‌کرد.
من در همان مصاحبه ۷۷۷ روز پیش گفتم که درشت گویی پیروز نمی‌شود؛ درست گویی پیروز می‌شود و ما منطق و راه درست گویی را انتخاب کردیم . یکماه بعد از انتخابات، برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به سفر نیویورک رفتم و آنجا به همه دولتهای جهان پیشنهاد کردم جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری داشته باشیم واین پیشنهاد در نهایت بعد از چندماه مورد تصویب دولت‌ها در مجمع عمومی سازمان ملل قرار گرفت و آن ملاقات‌ها و صحبت‌هایی که ما در آن ایام داشتیم تقریباً فضای تعامل را به اوج رساند و اولین مذاکره وزیر خارجه ایران با وزرای خارجه ۱+۵ در نیویورک محقق شد و این کلیدی بود که برای حرکت پرشتاب در زمینه مذاکرات زده شد.
من اگر بخواهم کلمه‌ای در پاسخ به سؤال شما بگویم که امروز بعد از دو سال شرایط را چگونه می‌بینم در محضر ملت ایران که صاحب اختیار و مالک کشور هستند و من به عنوان یک خادم کوچک که مسئولیتی به بنده واگذار شده، اغراق نمی‌کنم و عرض می‌کنم دستاورد امروز بیش از مقداری است که دو سال پیش من فکر می‌کردم و این موفقیت البته موفقیت ملت بزرگ ما و هدایت‌های مقام معظم رهبری است و از همه مهمتر عنایات حق و پروردگار بزرگ و توجهات حضرت ولی عصر (عج) و فداکاری ، ایثار ، منطق ، هنر و دانش لازم که مذاکره کنندگان ما داشتند و توانستند این بار مهم را به خوبی به مقصد برسانند و من کاملاً امیدوارم که این راه را ما تا پیروزی ادامه می‌دهیم.
مجری: یکی از دغدغه‌هایی که همواره وجود دارد این است که غرب وفای به عهد ندارد و حداقل در نشر اطلاعات که شما در چند روز آخر حتی تهدید به ترک مذاکرات کردید؛ ‌این بحث را چگونه تا اینجا پیش بردید و چشم انداز آینده را چقدر روشن می بینید که طرفهای ما به تعهداتشان پایبند باشند؟
رییس جمهور: ما با هر کشوری حتی یک کشور اگر مذاکره می‌کنیم بر مبنای یک چارچوب و اهدافی است و قدم به قدم مذاکرات برای کسی که فن مذاکره را بلد است قابل سنجش است. البته طرف مقابل ما و خصوصاً برخی کشورها، کشورهایی هستند که مردم ایران به آنها اعتماد ندارند و بطور طبیعی با ملت ما خصومت داشته و دارند، اما در عین حال این بدان معنا نیست که اگر ما با کشوری مشکل داریم نتوانیم با آن کشور روی یک هدف مشترک به توافق برسیم.
شما می‌دانید در ماجرای افغانستان، ‌طالبان، صدام حسین و پایان حکومت صدام گر چه ما مستقیم مداخله نداشتیم ولی بسیاری از گروه‌هایی که با ما بودند و یک نوع اهداف مشترک را با ما حس می کردند ، پیش رفتند. پس این منافاتی ندارد که کشوری با ما دوست نباشد. اینکه چه جور ما اعتماد کنیم و یا اعتماد ما صد در صد هست یا نیست، هیچ کس نمی‌تواند بگوید من در برابر یک کشور ولو دوست، همسایه، هم مذهب، مذاکره می‌کنم اعتماد صد در صد دارم.
شش قدرت بزرگ با ما مذاکره می‌کردند. ما در آن توافق موقت ژنو که مربوط می‌شود به اوایل آذر ۹۲ تا امروز که هنوز هم ادامه دارد آن توافق موقت، ما در مقام عمل آزمایش کردیم یعنی ما عمل کردیم آنها هم عمل کردند. معلوم است که می‌شود. ما الان توافقی که با ۱+۵ انجام دادیم مگر پایانش چند ساله است یک توافق ۱۰ ساله است توافق گذشته سه ماه دیگر دو سال می‌شود بنابراین ۵ برابر همان است.
اگر ما یک پنجم مفاد توافق را امروز انجام دادیم می‌تواند علامتی باشد برای اینکه ما می‌توانیم کار را پیش ببریم این تفکر که ما در برابر دنیا دو راه بیشتر نداریم؛ «تسلیم در برابر دنیا یا شکست دادن دنیا» این تفکر منطقی نیست راه سومی هم وجود دارد و آن تعامل با دنیا است. البته تعامل سازنده در چارچوب منافع ملی و توافق برد - برد. من همیشه معتقدم بودم توافق برد – باخت شدنی نیست و اگر بشود پایدار نمی‌ماند توافق باید یک توافق برد – برد باشد که ما ببینیم به اهداف اصلی‌مان دست پیدا کردیم و طرف مقابل اگر هدف مهمی دارد احساس کند به آن هدف دست پیدا کرده است اولاً توافق نمی‌شود و ثانیاً توافق پایدار نمی‌ماند در این توافق ما سه هدف مهم داشتیم که به آنها دست پیدا کردیم. طرف مقابل هدف مهم داشته و می‌گوید دست پیدا کرده است به این صورت است که یک توافق برد – برد می‌شود و آن هم ادعا می‌کند هدفی داشتم موفق شدم و ما هم ادعا می‌کنیم اهدافی داشتیم موفق شدیم، بنابراین آنچه امروز به دست آمده است، ما نمی‌توانیم بگوییم اعتماد صد در صد داریم.
شما در یک تجارتی هم که با یک فرد و یا یک کشور انجام می‌دهید جنسی می‌خرید و می‌فروشید برای یکی، دو سال، صد درصد نمی‌دانید طرف مقابل انجام می‌دهد، اما شما یک مکانیسمی را در نظر می‌گیرید که ضرر نکنید اگر او بهم زد شما متضرر نشوید او هم همین مکانیسم را در نظر می‌گیرد.
پس ما می‌توانیم مکانیسمی در نظر بگیریم در نهایت هیچ‌کدام ضرر نکنند و توافق را ادامه دهیم من با تجربه‌ای که در مدت این دو سال داشتیم و اجرای توافق موقت ژنو، امیدوارم این توافق به خوبی پیش رود البته ما مراحلی را باید طی کنیم. یک مرحله را گذرانده‌ایم، مراحل بعدی را هم باید طی کنیم ان‌شاء‌الله این توافق اجرایی و عملیاتی می‌شود و مردم حاصل آن را که محصول ایستادگی و کار خودشان است خواهند دید.
مجری : بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند ایران بمب اتمی موهوم خودش را فروخت و در عوض تلاش کرده رونق اقتصادی و بحث مربوط به امنیت را بخرد این تحلیلی است که دیگران در قبال مذاکرات انجام می‌دهند اما یک تحلیل دیگر وجود دارد و آن اینکه بعضی از نکات مثل اینکه زمینه برای بازرسی‌ها فراهم شود می‌تواند به عنوان مین‌هایی باشد که پیش روی ملت ایران و سیستم دفاعی کشور باشد، جمهوری اسلامی ایران در این زمینه چه موضعی را دنبال می‌کند که در آینده دچار چالش نشود؟
رییس‌ جمهوری: در بخش اول سوال، که طرف مقابل ما احساس می‌کند که ما را از بمب اتم بازداشته است. اصلاً پیروزی که آنها اعلام می‌کنند و ادعا می‌کنند این است که ما کاری کردیم که بین ایران و بمب اتم یکسال فاصله بیندازیم این چیزی است که به صراحت می‌گویند. که با اجرای این توافق ، ایران اگر بخواهد بمب اتم بسازد یکسال زمان نیاز خواهد داشت برای اینکه به بمب برسد از نظر ما این کاملاً خیال‌پردازی و توهم است، اساساً مسأله هسته‌ای که به یک معضل تبدیل شد، بخاطر این بود که طرف مقابل احساس کرد ما دنبال ساخت بمب هستیم. البته اولش شاید یک دلیل و استدلالی داشت و آن اینکه در نمونه‌برداری اولیه که در ایران انجام دادند این مربوط به سال ۸۲ است که در ایران آلودگی‌های بالای ۷۰ درصد وجود دارد آلودگی به این معنا که آثاری وجود دارد که ما غنی‌سازی بالای ۷۰ درصد انجام دادیم و پرونده ما را به شورای امنیت بردند به این دلیل بود. ما نمی‌دانستیم این آلودگی‌ها چیست؟ بعدها روشن شد که برخی از سانتربفیوژهای دست دومی که ما خریده بودیم آلوده بوده اند و در کشوری دیگر با آن سانتریفیوژها ۷۵ درصد بیشتر هم غنی سازی شده بود . بنابراین یک دلیل مختصری داشتند که این روشن و حل شد و آن کشور هم معلوم بود که رفتند و بازرسی کردند و این موضوع آشکار شد. اما در عین حال مسیر توهم‌آمیز را ادامه دادند و گفتند ایران دنبال ساخت بمب است و در این توافق هم می‌گویند ما ساخت بمب را به تاخیر انداختیم.
ملت ما می‌دانند که دنبال سلاح کشتار جمعی نیستیم اگر ما می‌خواستیم سلاح کشتار جمعی درست کنیم رژیم صدام به ما حمله کرد، ساخت سلاح شیمیایی که خیلی آسان و ساده است ما هم سلاح شیمیایی درست می‌کردیم علیه مردم و ارتش عراق ، بکار می‌بردیم.
مردم ایران مردمی نیستند که اخلاق را زیر پا بگذارند، اگر روزی بخواهند از منافع ملی خود دفاع کنند، شرافتمندانه دفاع می‌کنند من این را یکبار گفتم ما خلبانی را اعزام کردیم در عراق برای اینکه پل استراتژیکی را بزند، کمی تأخیر کرده بود ما نگران شدیم وقتی هواپیمایش نشست گفتیم چرا اینقدر طول کشید گفت من رفتم پل را بزنم دیدم ماشین سواری روی پل در حال عبور کردن است. ماشین معمولی که ممکن است زن و بچه مردم در آن باشد، من رفتم دور زدم و بعد آمدم دیدم پل خالی است پل را بمباران کردم . یعنی جان خود را به خطر انداخته بود چون این کار از لحاظ نظامی نادرست بوده اما از لحاظ انسانی کاملاً درست بوده است. جنگ ما جنگ شرافتمندانه بود ما دنبال سلاح کشتار جمعی آن وقت که زمان جنگ بود نرفتیم حالا که با کسی جنگ نداریم، دنبال سلاح کشتار جمعی برویم.
این دکترین و منطق ما نیست ضمن اینکه فتوای تاریخی رهبر معظم انقلاب است که سلاح کشتار جمعی از جمله سلاح هسته‌ای، ساخت، نگهداری آن، استفاده آن همه را تحریم کردند. بنابراین اگر طرف مقابل ما ادعا می‌کند به این موفقیت دست یافته ، اشکال ندارد. ما هیچگاه دنبال بمب نبودیم و نیستیم. اما دستاورد بسیار بزرگی را داریم. ببینید ما تحت فصل ۷ منشور ملل متحد و ماده ۴۱ بودیم. کسی به فصل ۷ می‌رود که سازمان ملل تشخیص می‌دهد و می‌گوید این کشور صلح و امنیت جهانی را تهدید می‌کند پس ما از دید سازمان ملل قبل از قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان تهدیدکننده صلح و امنیت جهان بودیم.
امروز طبق همین قطعنامه به عنوان کشوری هستیم که دنبال فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای هستیم و همین قطعنامه به همکاری کشورها با ایران تأکید می‌کند پس ما از نظر آنها کشور تهدید کننده دیروز بودیم و امروز کشوری هستیم که باید با ما تعامل شود.
مردم ما می‌دانند که هر کشوری قطعنامه‌ای علیه اش تصویب شده است ذیل فصل ۷، اولاً سال‌ها طول کشیده و معمولاً هم به جنگ و سرنگونی آن نظام منجر شده است. شما در عراق دیدید عراق را بردند تحت فصل ۷ و رژیم صدام سرنگون شد، ده سال بعد هم تحت فصل ۷ ماند و نتوانست از تحت فصل ۷ خارج شود. ما بدون جنگ، بدون خواهش، بدون تسلیم در برابر سازمان ملل متحد، با منطق، مذاکره، دیپلماسی و در مسیر حقوقی کاری کردیم که همین سازمان ملل خودش آمده عنوان را عوض و ۶ قطعنامه قبلی خود را لغو کرده است. این دستاورد بزرگ حقوقی- سیاسی ما است و من برای آن نظیر نمی‌شناسم. معمولاً صدا و سیما خیلی راجع به برجام کار می‌کند، اگر هست بگوید و پیدا کند و ببینیم جایی بوده که کشوری از فصل ۷ با مذاکره، منطق و بدون عقب‌نشینی از مواضع اصولی خود خارج شده باشد.
در همین قطعنامه حق غنی سازی ایران و نیروگاه اراک تصویب شده و اسم آن برده شده است و در همین قطعنامه حقوق ملت ایران تصویب شده و در همین قطعنامه گفته تحریم‌ها برداشته می‌شود. ما به سه هدف رسیدیم که شامل تثبیت حقوق خودمان، خروج از فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد و همچنین لغو تحریم ها بود.
طرف مقابل هم می‌گوید پیروزی به دست آوردم و بین ایران ورسیدن به بمب اتم یکسال فاصله انداختم. اما نکته‌ای که شما گفتید بعضی‌ها نگران نظارت‌ها و بازرسی‌ها باشند، ما که چیز عجیب و غریبی را قبول نکردیم آنچه ایران پذیرفته از ناحیه ان‌پی‌تی‌ و پادمان بوده، آنچه که از امروز به بعد در اجرای این توافق ما می‌پذیریم پروتکل‌ الحاقی است . ما نیز تنها کشوری نیستیم که آن را قبول کرده ایم بلکه پیش از ما بیش از ۱۴۰ کشور دنیا آن را قبول کرده اند و دارد اجرا می‌شود . هر چه در کشورهای دیگر اجرا می‌شود اینجا هم اجرا می‌شود، هیچ کس در دنیا امنیت ملی و اسرار نظام خود را معامله نمی‌کند ما نخواهیم گذاشت کوچکترین اسرار نظامی، تجاری، علمی، اجتماعی ما بخواهد در سایه اجرای این توافق و هر توافق دیگری خدشه‌دار شود.
ما یکبار داوطلبانه پروتکل الحاقی را برای مدت دو سال در ایران اجرا کردیم همان موقع هم داستان‌هایی می‌گفتند در بعضی از روزنامه‌ها که اگر یادتان باشد نوشتند اگر پروتکل الحاقی را قبول کنید می‌آیند زیرزمین ریاست جمهوری و مجلس را می‌گردند اینها اشتباه کرده بودند از بازرسی‌های عراق و مصوبات شورای سازمان ملل بود نه این بازرسی که قانونی است و در چارچوب پروتکلا الحاقی است. هیچگونه نگرانی به هیچ‌عنوان وجود ندارد.
قدرت دفاعی ما به هیچ عنوان کاسته نخواهد شد. بعضی‌ها در گوشه و کنار می‌گویند دولت تدبیر و امید دنبال اقتصاد، مهار تورم و مسأله رفع رکود و بهداشت و درمان و سلامت و سیاست خارجی است و دنبال تقویت بنیه دفاعی نیست و من در اینجا می‌خواهم به مردم ایران بگویم در زمینه سلاح‌های استراتژیک و تقویت بنیه دفاعی، کاری که دولت در این دو سال انجام داده است، به اندازه ۸۰ درصد ده سال قبل است. یعنی آنچه در ۱۰ سال قبل انجام گرفته این دولت ظرف دو سال ۸۰ درصد آن ۱۰ سال سلاح لازم و تجهیزات لازم را آماده و انبار کرده است.
شما می دانید حتی در زمینه هسته‌ای. اولین تست مکانیکی(سانتریفیوژهای مدل) آی‌آر ۸، در این دولت انجام گرفته است.
ما علاقمند نیستیم روی بعضی چیزها تبلیغ کنیم و درباره آن حرف بزنیم اما روی امنیت ملی‌مان حساس هستیم. یکی از دستاوردهای توافق امنیت ملی است. یعنی کشور ما هیچ‌وقت از تهدید نمی‌ترسد اما کشوری که در سال‌های گذشته یک شبه تهدید و یا شبح تهدید بود، امروز با این توافق دیگر شبه تهدید و یا شبح تهدید نیست و بنابر این امنیت ملی ما به مراتب بهتر از گذشته است.
باید یک فضای امنی برای فعالیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی درست شود. امروز این فضا بحمدالله از هر روز دیگری امن‌تر است، بنابراین اجرای این توافق و حتی این قطعنامه نه تنها مشکلی را برای امنیت ملی و قدرت دفاعی ایجاد نمی‌کند بلکه در همین قطعنامه تحریم تسلیحاتی ما تبدیل شده به محدودیت آن هم برای ۵ سال.
با اجازه مقرراتی که در این قطعنامه آمده است ما می‌توانیم بصورت موردی هم معامله کنیم و برنامه موشکی ما محدود شده است دورانش در عین حال هیچگونه محدودیتی این قطعنامه برای ما ایجاد نمی‌کند، در بیانیه جمهوری اسلامی ایران بعد از این قطعنامه به صراحت بود که ما به هیچ عنوان امنیت ملی و قدرت دفاعی را نخواهیم گذاشت تضعیف شود و طبق این قطعنامه قدرت موشکی ما هم محدود نمی‌شود چون این قطعنامه می‌گوید "موشکی که به عنوان اینکه کلاهک هسته‌ای را حمل بکند طراحی شده باشد "، ما که چنین طراحی را نداشتیم و امروز و فردا هم نخواهیم داشت . ما دنبال سلاح اتمی نیستیم.
در قطعنامه ۱۹۲۹ گفته شده بود اگر موشکی، امکان این کار و توان این کار را داشته باشد ممنوع است. امروز می‌گوید اگر برای این کار طراحی شده است. بنابراین هیچگونه نگرانی وجود ندارد این یک موفقیت بسیار خوبی است که ملت بزرگ ما با هدایت‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی کسب کرده است.
مجری: ما در پیگیری مذاکرات اهداف اقتصادی هم داشتیم که به آن رسیدیم و از جمله آنها رفع تحریم‌ها بود. از یک طرف دولت جنابعالی از ابتدا تأکید داشت سیاست‌های اقتصادی‌اش را فارغ از مذاکرات تنظیم و برنامه‌ریزی کرده است. جمله معروف شما را داریم که چرخ سانتریفیوژها بچرخد و چرخ اقتصاد هم بچرخد، چه آسیب‌هایی از تحریم‌های اقتصادی را شما در صدد بودید که از طریق مذاکرات حل و مرتفع کنید.
رییس‌ جمهوری: من نکته‌ای بگویم که شما اشاره کردید و آن اینکه این دولت از آغاز در شرایط تحریم دنبال حل و فصل مسایل اقتصادی بود، اتفاقاً یکی از دلایل پیروزی ما در این مذاکرات همین است یعنی اگر ما در دوران مذاکرات نمی‌توانستیم تورم ۴۲ درصدی را کاهش دهیم در مذاکرات پیش نمی‌رفتیم و دشمن امیدوار می شد و حتی اگر نرخ تورم از ۴۳ به ۴۵ می‌رسید اصلاً پیروز نمی‌شدیم من خدا را شکر‌ می کنم که همه اینها ناشی از عنایت حق و حمایت مردم است که قول‌هایی که این دولت به مردم داده است عملی شده است. یعنی از روز اول به مردم گفتیم که تا پایان ۹۲ ما تورم را به ۳۵ درصد می‌رسانیم، آغاز سال می‌گفتیم تا پایان سال تورم را به ۲۵ درصد که عملاً به ۱۵ درصد رساندیم ما به مردم گفتیم در سال ۹۳ از رکود خارج می‌شویم و رشد اقتصادی خواهیم داشت ما در اوایل ۹۳ رشد سه درصد خواهیم داشت و رسیدیم. گفتم تا پایان این دولت به توفیق الهی و با حمایت خود این مردم ، به تورم یک رقمی پایدار خواهیم رسید که آرزوی ۴۰ ساله مردم است. در زمینه رشد اقتصادی هم که امسال بخاطر قیمت نفت خیلی تحت فشار بودیم. با لغو تحریم ها شرایط ما تغییر خواهد کرد و می‌توانیم از این مشکلات عبور کنیم. پس یک عامل موفقیت در مذاکرات، حرکت درست در زمینه مسایل اقتصادی بود.
البته تحریم به طور طبیعی همانطور که قبلا نیز اعلام کرده ام هرگز موفق نخواهد بود اما مؤثر خواهد بود. با تحریم اگر می‌خواهند ملتی را بشکنند ناموفق هستند اما اگر بحث تأثیرگذاری باشد بله تأثیر دارد.
جنسی که وارد می‌کردیم، می‌بایست برایش بیمه واسط درست می کردیم، کشتی نمی‌توانست در بندر ما بیاید ما بار را می‌بایست در بندر واسط می‌بردیم دوباره بارگیری می‌کردیم، بانکها تحریم بودند ما پول اضافه می‌دادیم برای اینکه بتوانیم پولی را پرداخت کنیم و جنسی را بخریم چون مستقیم از طریق بانک نمی‌توانستیم از طریق واسطه پول پرداخت می‌کردیم، حتی حق پرچم می‌دادیم با پرچم کشور دیگر ۱۰ درصد در حمل و نقل، پول اضافه می‌دادیم. حالا در فرصت مناسب دیگری که پیش آید همه ابعاد تحریم را برای مردم توضیح می دهم.
این تحریم ظالمانه ، غیرقانونی و ضد حقوق بشر بوده است و من این را به مسئولین و سران کشورهای اروپایی و ۱+۵، گفتم که این تحریم، تحریم ظالمانه و ضد انسانی بود. ما جنسی که وارد این کشور می‌کردیم گاهی ۲۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر در می‌آمد یعنی اگر ۱۰۰ میلیارد جنس وارد این کشور می‌بایست بشود، حداقل حدود ۲۵ میلیاردش تلف می‌شد.
این از جیب مردم است و البته این وضعیت برای کاسبان تحریم در دبی، اروپا، چین و حتی در تهران سود داشت و آنها اکنون از توافق عصبانی‌اند. مردم ما هزینه پرداخت می‌کرد ما می‌بایست این تحریم ظالمانه را برداریم تا دروازه جهان به روی مردم، به طور کامل گشوده شود...
یکی از اهداف این مذاکرات گشودن دروازه‌های دنیا به روی ما بود؛ دروازه‌هایی که ما بتوانیم کالا را به خوبی به دنیا صادر کنیم و سرمایه خارجی و تکنولوژی را وارد کشور کنیم.
شما می‌دانید بعد از اینکه توافق عملیاتی و اجرایی شد بلافاصله تحریم‌های اقتصادی لغو می‌شود یعنی تحریم، مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی، تمام تحریم‌های اقتصادی لغو خواهد شد و در همین برجام در بخش تحریم بسیار خوب و دقیق عمل شد. من تشکر می‌کنم از تیم سیاسی، اقتصادی، فنی، خبری ما. کار بسیار بزرگی را انجام دادند همه دست به دست هم دادند و الا یک گروه نمی‌تواند به تنهایی موفق شود.
یک نکته ای شما در صحبت‌تان اشاره کردید . روزهای پرفراز نشیبی در این دو سال بر ما گذشت. اگر همه چیز تمام شود در فرصت‌هایی برای مردم توضیح می‌دهم چه شبها ، روزها و ساعت‌هایی بود که آقای ظریف، عراقچی، تخت‌روانچی و صالحی به من گفتند که تمام است ، ما نمی‌توانیم به توافق برسیم یعنی خط قرمزهایی که به آنها ابلاغ کرده بودیم به من گفتند که دیگر امکان‌پذیر نیست . لحظه خداحافظی بود دست من در دست یکی از این عزیزان بود گفتم کار سختی است، ولی مطمئن باشید ما موفق می‌شویم آنها یادشان هست که چه روزی بود و در چه صحنه‌ای به آنها گفتم.
البته روزهای سخت و پرفراز و نشیبی بود اما ما این روزها را به حول و قوه الهی گذراندیم و هیچ‌وقت من ناامید نبودم و هیچ وقت تردید در موفقیت نکردم حتی یک لحظه. در طول این مدت حدود ۲۳ ماه من لحظه‌ای تردید نکردم در این موفقیت. امروز هم هیچ تردید در موفقیت این ملت ندارم، تمام مشکلات اقتصادی ما را این ملت حل خواهد کرد. ما خادم مردم هستیم.
تمام مشکلات سیاست داخلی را با کمک این مردم حل خواهیم کرد چرا نتوانیم حل بکنیم، ما رهبر بزرگ و با کفایتی داریم، ملت منسجم و بزرگی داریم. ملت ما باهوش است، ما فرهنگ بزرگ داریم، شما در این روزها می‌بینید همانطور که رهبری فرمودند در انتخابات، ایشان فرمود که اگر کسی با این نظام دلخوری دارد کشورش را که دوست دارد پس پای صندوق بیاید، امروز ما این را احساس می‌کنیم. خیلی‌ها در دنیا، در خارج و داخل ممکن است با نظام مسأله‌ای داشته باشند اما شما ببینید همه خوشحالند شما در این توافق می‌بینید که کسی که عصبانی است، صهیونیست‌ها هستند، حالا ممکن است دو کشوری هم در منطقه پیدا شود که ناراحت و عصبانی باشند، همین که اوباما گفت که میلیاردها دلار خرج می‌کنند که این توافق در کنگره با مشکل مواجه شود، آنها چه کسانی هستند، معلوم است اما در میان ملت‌های منطقه و همسایگانمان ملتی را پیدا نمی‌کنید که خوشحال نباشد.
تمام رؤسایی که بعد از توافق تلفنی صحبت کردند و یا کتباً نامه نوشتند خوشحال بودند جز یک عده جنگ‌طلب، صهیونیستی که غاصب و اشغال گر هستند این دو گروه را کنار بگذاریم یکی را پیدا کنید که از این توافق ناراحت باشد.
ملت بزرگ ایران و همه ملت‌ها خوشحالند که تحریم برطرف شده، خوشحالند که حقوق آنها تثبیت شده و خوشحالند که ما با منطق توانستیم بر توطئه ای که بر ما تحمیل شده بود فائق آییم و پیروز شویم.
کار بسیار بزرگ و عظیمی تا اینجا انجام گرفته است، بنابراین، مسیر ما مسیری است که ان‌شاء الله ما هم امیدواریم و هم مطمئنیم که به نتیجه می رسد و یک شرط بیشتر ندارد، توکل ما به خداوند و اتحاد و انسجام ما. ملت ما اگر تحت پرچم اسلام و زیر خیمه رهبری منسجم باشد، در صحنه اقتصاد هم قطعاً پیروز خواهد بود.
مجری: اشاره کردید به اینکه درهای مملکت باید باز شود و تعامل برقرار باشد و تأکید کردید بر صادرات و اینکه دارایی های مملکت وارد شود. نگرانیهایی وجود دارد که مبادا این شرایط منجر به واردات بی‌رویه به داخل کشور شود.
رییس‌ جمهوری: من فکر می‌کنم این نگرانی به جا است با رهبری که ما داریم و دولت و نیروهای قدرتمندی که داریم و ارتش و سپاه و بسیج ، ما نگرانی نداریم، ولی این مورد که شما گفتید جای نگرانی است. سابقه خوبی در گذشته در این زمینه نداشتیم، روزگاری بود که وضع درآمد ارزی ما در سال‌های گذشته خیلی خوب بود و ۷۰۰ میلیارد دلار پول نفتی خرج کردیم، اما نتیجه چه شد؟ در داخل کشور ما ۲ هزار بنگاه اقتصادی، در اوج درآمد دلاری ما تعطیل شد. ۵۰۰ هزار نفر در کشور ما در اوج درآمد دلاری، بیکار شدند، کالا را وارد کردیم، اشتغال برای دیگران درست کردیم. در خصوص بعضی از کالاها شاید چاره‌ای نباشد مثلاً ما گندم نیاز داشته باشیم باید وارد کنیم. نهاده‌های کشاورزی نداشته باشیم مخصوصاً خشکسالی باشد باید وارد کنیم تجهیزات را باید وارد کنیم. منظور کالای ساخته شده و مصرفی است که ورودشان اشتباه است. آنجا است که اگر این تحریم لغو شودو به طور کامل دروازه‌ها باز شود و تجربه قبلی تکرار شود، ‌این مصیبت خواهد بود و جای تبریک ندارد، جای تسلیت دارد. به وزیر امور خارجه فرانسه که به تهران آمده بود در مذاکره‌ای که با او داشتم گفتم ما بعد از تحریم با هر کشوری که حاضر باشد به این کشور سرمایه‌ و تکنولوژی بیاورد تا با هم برای صادرات مشترک مشارکت کنیم ، خوش‌آمد می‌گوییم.
آقای فابیوس گفت که من اتفاقاً در پاریس به شرکت‌ها و کمپانی‌ها گفتم که آن دوره‌ای که قبلاً نسبت به ایران داشتیم سپری شد. اگر کالا به ایران می‌خواهید ببرید این دولت زیر بار نخواهد رفت شما باید سرمایه و تکنولوژی ببرید. ما جلسات اقتصادی متعددی تا به حال داشتیم، الان هفته‌ای یک روز مخصوص این کار جلسه گذاشته‌ام با تیم اقتصادی و ستاد اقتصادی که با اجرای این توافق که در ماه‌های آینده اجرایی و عملیاتی می‌شود و تحریم‌ها کنار می‌رود و لغو می‌شود، آنچه شما باید حواستان باشد، ورود سرمایه است ما باید اشتغال برای جوان‌ها درست کنیم، برای چه به مذاکره رفتیم. بعضی‌ها فکر می‌کنند که ما رفت و آمد با خارجی‌ها را خیلی دوست داریم به قول عامه مردم ، دلمان لک زده است، این طور نیست آن چیزی که ما می‌خواهیم اشتغال جوان‌ها است، رونق اقتصاد ما است، رهبر معظم انقلاب در این ابلاغی که فرمودند برای سیاست‌های برنامه ششم تصریح کردند که ما باید به دنبال رشد ۸ درصدی باشیم. البته امروز سخت است رشد ۸ درصدی به نظر من در سال‌های آینده باید همه تلاش کنیم. باید دستور ایشان اجرایی و عملیاتی شود.
اگر ما رشد ۸ درصد را بتوانیم ایجاد کنیم در سال ۱۴۰۰ چند سال دیگر، درآمد کشور ۵۹ درصد اضافه می‌شود و اگر ما بتوانیم ۲۰ سال با رشد ۸ درصد به جلو برویم درآمد کشور ما ۴,۵ برابر می‌شود ما باید حرکت کنیم به سمت اشتغال برای جوان‌هایمان شما می‌دانید ۳۲ میلیون جوان ۲۰ تا ۴۰ سال در این کشور داریم.
شما می‌دانید ما جزو ۵ کشور دنیا هستیم که بیشترین فارغ‌التحصیل‌های رشته‌های مختلف مهندسی را دارد ما قدرت بزرگی از لحاظ نیروی انسانی داریم، ما منابع انسانی و موقعیت جغرافیایی، بسیار ممتازی داریم، این تحریم که کنار می‌رود باید شرایط را برای رونق اقتصادی و برای تولید آماده کنیم.
قبلاً گفتم اگر این توافق حاصل شود، سیاست ما عوض نخواهد شد مسیر ما همان اقتصاد مقاومتی خواهد بود، اقتصاد مقاومتی چیست؟ درون‌زا بودن و برون‌نگر بودن. این اقتصاد مقاومتی است ما باید تولید را بالا ببریم صادرات غیرنفتی را اضافه کنیم و به حول و قوه الهی انجام می‌شود. اما این دغدغه شما به حق است.
به همه منتقدین هم می گویم دست شما درد نکند و حامیان دولت جای خود را دارند . من در اینجا مناسب است از جوان‌ها تشکر کنم. در شبکه‌های اجتماعی چه‌ها که نکردند جوان های ما. حتی چه انتقادهای سازنده و خوبی و چه عکس‌های زیبایی، چه گرافیک‌های قشنگی، همه کار طراحی‌های خوب، ‌طراحی‌های گرافیک، حتی طنزهای قشنگی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
برخی دستگاه‌های ما می‌خواستند بعضی از شبکه‌های اجتماعی را تعطیل کنند من مخالفم. اگر مشکلی است ما باید به دنبال راه دیگری باشیم البته ما دنبال طرح های هوشمند هستیم برای اینکه هم امنیت اخلاق مردم، دین مردم و جوان‌های مردم حفظ شود، اما شبکه‌های اجتماعی کار بسیار عظیمی را در همین توافق، قبل و بعد از توافق کردند.
انتقاد منصفانه حق مردم است اما ملت ما باید از تخریب، دروغ، اغراق و مبالغه، اتهام، تشویش افکار عمومی، مبرا باشد. ملت ما مبراست البته اقلیت کمی هستند خداوندآنها را هدایت کند. اگر شما می‌خواهید در اقتصاد موفق باشیم باید همدل و همزبان باشیم، امسال را به خوبی رهبری معظم سال همدلی و همزبانی دولت و ملت نامیدند. همه باید همدل و همزبان باشیم و ان شاء الله برسیم به اهدافی که مورد نظر ملت ما است.
مجری: ما دو تا سانتریفیوژ آوردیم و منشأ آلودگی داشت و چقدر بحران ساختگی برای جمهوری اسلامی ایجاد کردند و الان آژانس باز دوباره در چارچوب توافق مسئول شده که راستی‌آزمایی کند. ما می‌بینیم برای کره جنوبی که غنی سازی ۸۰ درصدی کرده بود، موضوع را یک بعد از ظهر تمام کردند. شما هم حقوق دان و دیپلمات هستید چگونه این موضوع را تعقیب می‌کنید و چه تدبیری اندیشیده اید که آژانس مجدداً از این موضوع به عنوان یک ابزار فشار در مسیر پیشرفت جمهوری اسلامی ایران استفاده نکند.
رییس‌ جمهوری: البته آن آلودگی‌ برای دو تا سانتریفیوژ نبود ما چند صد سانتریفیوژ آورده بودیم و چند تا سانتریفیوژ آلودگی داشت و آن آلودگی همه جا را آلوده کرده بود وحتی همین نطنز را آلوده کرده بود چون ما نمی‌دانستیم آلوده است و دوستان ما در سازمان انرژی اتمی فکر می‌کردند نو است چون بسته‌بندی‌های نو داشتند، مشکل برای ما ایجاد شد. ما البته حواسمان باید جمع باشد، همیشه آژانس یا هر نهاد بین‌المللی که انجام وظایفی را به عهده دارد، اینجور نیست که در آنها آدم‌های ناجور نباشد، پیداست از ملیت‌های مختلف هستند، البته ما الان در شیمیایی شبیه همین پروتکل الحاقی آنجا کنوانسیون شیمیایی داریم. و الان سال‌هاست کنوانسیون شیمیایی را اجرا کرده ایم و بازرسین می‌آیند و هیچ‌وقت ما مشکلی نداشتیم و هیچ یک از اسرارمان فاش نشده، البته ما باید حواسمان جمع باشد و باید با دقت با اینها برخورد کنیم و کاملاً قانون و مسایل ریز حفاظتی را آشنا باشیم و هم سازمان ما مسلط شده در این مدت و هم نیروهای مسلح ما در این زمینه مطمئن شدند اما اینکه شما می‌گویید موضوع کره جنوبی در یک بعد از ظهر تمام شد، ببینید یک کشورهایی مثل کره جنوبی یک گروهی می‌خواستند غنی‌سازی مخفی انجام دهند و آژانس فهمید و دولت کره جنوبی همه آنها را دستگیر کرد و همه را به دادگاه سپرد و آمد و در آژانس و عذرخواهی کرد و آنجا تعهد داد که به هیچ عنوان دنبال غنی‌‌سازی و دنبال سانتریفیوژ نباشد. ما هم اگر می‌خواستیم این کار را بکنیم پرونده‌مان همان روز بسته می‌شد می‌گفتیم همه سانتریفیوژها را بیاید جمع کنید و اگر کسی غنی‌سازی کرده ما او را به دادگاه می‌بریم، ما کار خلافی نکرده بودیم که کسی را به دادگاه ببریم. منشاء آن آلودگی هم کشوری بود که آن سانتریفیوژ را به ما فروخته بود. آلودگی در آنجا ایجاد شده بود. اما در عین حال نکته شما درست است ما کاملاً باید دقیق باشیم و با دقت کار را به پیش ببریم به گونه‌ای عمل کنیم که هم قانون اجرا شود و هم اسرار کشور حفظ شود و هم عزت ما.
یکی از چیزهایی که ما در این توافق به دست آوردیم عزت ملی است. همه دنیا امروز عزت مردم ایران را به خوبی دارند می‌بینند و لمس می‌کنند پیروزی ما، پیروزی غرور ملی و عزت ملی ما است، مردم ما احساس می‌کنند با ۶ قدرت بزرگ روبه‌رو شدند، توافقی را امضا کردند که این توافق برد – برد است ما به اهداف اصلی‌مان دست یافتیم بنابراین احساس غرور می‌کنند، ما احساس افتخار می‌کنیم به همه دانشمندان، حقوق‌دان‌ها و دیپلمات‌های ما به همه دانشمندان هسته‌ای و اینجا درود می‌فرستیم به روان پاک شهدای هسته‌ای ما که کار بزرگی انجام دادند و جان خود را فدا کردند و بسیار مهم است این موفقیت و عزتی که به دست آوردیم در این توافق، فقط سیاسی، حقوقی و اقتصادی نیست از لحاظ فرهنگی پیروز شدیم . ما در دنیا اثبات کردیم که گفتمان تعامل پیروز است ما چرخش گفتمانی را در منطقه و جهان بوجود آوردیم که مبنایش تعامل سازنده با کشورهای دیگر است و مذاکره بر مبنای احترام و تکریم و نه تهدید.
امروز ما و دنیا به این نتیجه رسیده‌ایم که تکریم و نه تهدید و نه تحریم می تواند مساله را حل کند. ما از لحاظ گفتمانی و فرهنگی پیروز شدیم. ما ثابت کردیم افراط غلط است، اعتدال درست است و این موفقیت بسیار بزرگی است. البته این یک نهال تازه غرس شده است، باید از آن مراقبت و مواظبت کنیم تا به بار و به میوه بنشیند و از آن میوه استفاده کنیم.
در خصوص مسایل اقتصادی نیز نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم این است که مردم عزیز ما بدانند که بعد از تحریم دو کار می‌توانیم بکنیم یا قرص مسکن بیاوریم برای همه، یعنی بلافاصله پول‌های آزاد شده را کالا بخریم و جنس را ارزان کنیم، دلار را پایین بیاوریم، یک طور دیگر این است که از این دلار و از این قدرت برای سرمایه‌گذاری در صنعت، کشاورزی و خدمات استفاده بکنیم. یک وقتی شما می‌روید جعبه میوه می‌خرید و می‌آورید بلافاصله میوه به شما می‌رسد اما زمانی نیز به جای میوه، باغ میوه ای را ایجاد می‌کنید تا از خرید میوه خودکفا شوید. ما باید کار دوم را انجام دهیم مردم ما باید بدانند که این توافق زمینه انسداد را برمی‌دارد و شرایط را باز می‌کند اما دولت حواسش جمع است که چگونه عمل کند. هدف مردم ما دستیابی به منافع آنی اما مضر نیستند بلکه دنبال رونق اقتصادی و اشتغال و به عبارتی همان درون‌زایی و برون‌نگری هستند.
مجری: مردم باید الان چه باید بکنند.
رییس‌ جمهوری: درخواست ما مشارکت مردم است. بدون مشارکت مردم به جایی نمی‌رسیم ۲۰ سفر استانی رفتم در این ۲۰ سفر استانی ۶۰۰ پروژه میانی و مهم، به دست مردم طراحی شده و الان بخشی از آن اجرا می‌شود و بخشی از آن در مراحل توافق هستند . در این ۲۰ سفر استانی ۵۰۰ نفر از کارآفرینان ایرانی مقیم خارج از کشور از منطقه، اروپا و آمریکا آمدند در این ۲۰ استان بعضی‌شان اهل آن استان بودند و بعضی‌ها هم ایرانی بودند و برای استان‌های دیگر بودند. اینها آمدند برای ارائه کمکهای علمی، فنی، تبلیغاتی، تجاری، اقتصادی، سرمایه‌گذاری. اولین انتظار ما از ایرانی‌های خودمان است، از ایرانی‌های داخل و خارج کشور، تکنولوژی و سرمایه را بیاورند و انتظار من از تمام بخش‌های دولتی است که کار را برای ورود سرمایه تسهیل کنند و خواهش من از تمام مردم این است که فضا را فضای امنی کنیم. یک وزیر خارجه می‌آید نگوییم این دولت چند سال پیش فلان کار خطا را کرد و ۲۰ سال پیش فلان کار را کرد و پرونده‌های قدیمی را رو کنیم . باید از این فضا استفاده کنیم، یک فضای بسیار مهمی است و باید وقت را تلف نکنیم، البته هیچ اشکالی ندارد برجام بررسی شود به هر حال مراحل قانونی دارد و ما داریم این مراحل را طی می‌کنیم به هر حال می‌رسیم به آن روزی که رسماً لغو همه تحریم‌ها و طی همه مراحل قانونی آن اعلام می شود. ان شاء‌الله ظرف حدود یک ماه اقدامات خود را انجام می‌دهیم و آژانس هم آن اقدامات را تیک می زند، یعنی آن اقدامات یک اقدامات شکلی است. یعنی آژانس می‌آید می‌گوید آن ده سانتریفیوژ آزاد شد محتوایی نیست. آژانس تأیید می‌کند و با لغو این تحریم‌ها، فضا عوض می‌شود، سرمایه، نشاط در کشور می‌آید، سرمایه گذار ایرانی و خارجی، شرایط عوض می‌شود. فروش نفت، تغییر پیدا می‌کند دست ما برای فروش نفت باز می‌شود. اما اینکه کسی فکر کند که امروز توافق شد فردا صبح آثارش را می‌بیند اینطور نیست . این نهال غرس شده است، این نهال میوه می‌دهد، درست کاشته شدهو به ثمر می‌نشیند، بهره برداری از این نهال البته زمان خودش را دارد و در این دوران ما باید همدل و همزبان باشیم و مشارکت کنیم در کنار هم باشیم و تلاش کنیم.
همه حمایت کنند، ما مردم را همه جا می‌خواهیم من اعلام می‌کنم به ملت شریف و بزرگ ایران که دولت هیچ‌کجا بدون حضور مردم و حمایت مردم موفق نخواهد بود و همه جا با حضور و مشارکت مردم ان شاء الله موفق خواهد بود.
مجری: ما الان رفت و آمدهای دیپلماتیک داریم متقابلاً بحث‌های منطقه‌ای هم هست شما دیدگاه‌های روشنی را درباره یمن، فلسطین، عراق و افغانستان دارید در فضای جدید، آیا این معادلات تغییری خواهد کرد و یا همچنان استمرار پیدا خواهد کرد.
رییس‌ جمهوری: ما اصولی داریم. اصول ما هیچ‌وقت تغییر نمی‌کند در این مذاکرات هم معلوم شد این اصول تغییر نکرد.یعنی اصل ما می‌گفت که برای توسعه کشور نیاز داریم به غنی‌سازی و روی آن می‌ایستیم ما نیاز به تحقیق و توسعه داریم و رآکتور اراک را تکمیل خواهیم کرد و فردو به همین دلیل باید باز باشد که باز ماند. بنابراین اصولی که ما داریم روی آن اصولمان در منطقه می‌ایستیم اما حتماً توافق فضای جدیدی را برای حل سیاسی سریع‌تر مسایل ایجاد می‌کند.
راه حل نهایی یمن و سوریه سیاسی است. راه حل نهایی همه این مسایل سیاسی است .فضا تسهیل می‌شود برای اقداماتی که انجام می‌دهیم، اصول ما هم سر جایش محفوظ خواهد ماند.
مجری: برای گفتگوی مفصل اقتصادی وعده بگیرم.
رییس‌ جمهوری: حتماً این کار را می‌کنیم ما به سالگرد دوم دولت در ماه شهریور نزدیک هستیم، حتماً مصاحبه خواهم داشت. شاید مردم ما بخواهند ریز مسایل اقتصاد را باز کنیم و در خواست‌هایمان از ملت بزرگمان را در آن مصاحبه مطرح می کنیم، من برای شما، و برای همه ملت ایران و برای همه دانشمندانمان و اندیشمندان و دیپلمات‌های ما و همه آنهایی که در این مدت تلاش کردند آرزوی سربلندی بیشتر، عزت بالاتر و موفقیت بیشتر دارم و برای رهبر معظم انقلاب نیز که در این توافق همه جا هدایت و کمک کردند آرزوی سلامت و طول عمر دارم.