متن گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری با خبرنگاران داخلی و بین‌المللی

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد (ص) و آله طاهرین و صحبه المنتجبین

خوشحالم فرصتی پیش آمد تا یکبار دیگر در خدمت خبرنگاران عزیز داخلی و خارجی در یک نشست خبری باشم تا با پاسخ به سوالاتی که مطرح می‌شود، بخشی از کارنامه دولت در طول دو سال گذشته تبیین شود.

در آغاز لازم می‌دانم سلام و درودم را به همه شهیدان و امام شهیدان بویژه شهید رجایی و باهنر تقدیم کنم که سراسر زندگی آنها انقلاب، حرکت برای پیروزی نهضت مردمی، تلاش برای استقرار انقلاب اسلامی و حضور در دستگاه اجرایی برای خدمت به مردم بود.

یاد آن عزیزان گرامی باد و امیدوارم همه ما در پاسداری از مسیر و راه آنها که راه اخلاقی و مردمی و اعتدال بود، موفق باشیم و بتوانیم راه آنان را ادامه دهیم.

دولت یازدهم به نیمه راه خود رسیده است. دو سال از این افتخار که مردم بار مسئولیت را به این دولت سپردند، می‌گذرد. اگر بخواهم این نیمه راه را با یک جمله تبیین کنم،" این نیمه راه برای ایجاد آرامش و ثبات در بخش‌های مختلف جامعه بود".
ما از یک دولتی که با التهاب، دولتی که با مشکلات فراوان در بخش وحدت اجتماعی، در سیاست خارجی و مسایل اقتصادی روبه‌رو بود، به سمت یک دولت مستقر، باثبات و دولتی حرکت کردیم که در قدم اول در سیاست داخلی زخم جدیدی را ایجاد نکند و بر زخم‌های گذشته مرهمی بگذارد، دولتی که تلاش کرد روابط جناح‌ها، احزاب، گروه‌ها، اقوام، مذاهب و ادیان در این کشور یک رابطه آشتی جویانه، مسالمت‌آمیز و برادرانه باشد. دولتی که تلاش کرد تا اگر شکاف اجتماعی وجود دارد، این شکاف حتی‌الامکان ترمیم شود. در زمینه فرهنگی این دولت تلاش کرد فضا را برای خلاقیت‌ها، برای احیاء اخلاق، هنر و فرهنگ مناسب کند.

کاری که در این دو سال کردیم این بود که فضای آرام‌تری را برای اصحاب فرهنگ، هنر، رسانه، دانشگاه‌ها، مدارس، مراکز علمی و تحقیقاتی و روابط آنها با جهان، مراکز علمی جهان و با دانشگاه‌های جهان مهیا کنیم و بتوانیم در مسیر علم و دانش، تعالی علم، دانش و هنر حرکت کنیم.

تلاش ما بر این بود در بخش اقتصادی، به بازار آرامش ببخشیم تا شاهد نوسان‌های شدید و تند در بازار نباشیم. در بازار کالا و ارز تلاش ما بر این بود که از نوسان‌های شدید جلوگیری و تورم را مهار کنیم. تورمی که با یک سرعت فزاینده‌ای برای جامعه نگرانی می‌آفرید. تلاش ما این بود مهاری بر این اسب سرکش بزنیم و تورم ما آرام و کاهنده مستمر باشد، چون ممکن است تورم را برای یک تا شش ماه کاهش داد، اما کاهندگی مستمر، هدف اساسی بوده که ما از ابتدا دنبال کردیم و تا امروز بحمدالله به آن دست پیدا کردیم و امیدواریم تا پایان این دولت به وعده خود مبنی بر اینکه تورم یک رقمی باشد، دست پیدا کنیم.

ما با یک رکود بسیار شدیدی مواجه بودیم. رکودی که در سال ۹۱ با رشد منفی ۶,۸ و در سال ۹۲ همچنین با رشد منفی منهای ۱.۹ همراه بود. همه تلاش ما بر این بود که رشد کشور مثبت شود و این رشد مثبت ادامه یافته و پایدار بماند.

ما در سال ۹۳ از رکود خارج شدیم. رشد مثبت داشتیم. رشد مثبت ۳ درصد و امیدواریم این رشد را امسال نیز ادامه دهیم. گر چه سال بسیار سختی از لحاظ اقتصادی داریم، که البته نه ما تنها، بلکه بسیاری از کشورها امسال با شرایط اقتصادی سخت مواجه هستند. برخی از کشورهای صادر کننده نفت بخاطر کاهش قیمت نفت، به نرخ تورم سه رقمی در یکسال گذشته رسیدند. ارزش پول ملی برخی کشورهایی که صادرات نفت داشتند به شدت کاهش یافته است. ما هم با مشکلات فراوان مواجه بودیم و هستیم. قیمت نفت کاهش پیدا کرده و نفت ۱۰۴ تا ۱۱۰ دلاری در آغاز این دولت، به ۴۲ دلار رسیده است که پیداست وقتی درآمد نفت کاهش پیدا می‌کند، در بخش‌َهای مختلف اثر می‌گذارد و حتی در صادرات غیرنفتی و پتروشیمی و گاز هم اثر می‌گذارد.

بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا در ماه‌های اخیر با نوسانات بسیار شدید در رشد اقتصادی و بازار سرمایه خود مواجه شدند. به عنوان مثال دیدید کشوری مثل چین اخیرا با چه رشد منفی در بازار سرمایه مواجه شد. امروز همه دنیا به یکدیگر متصل است و اگر مشکلی در منطقه‌ای ایجاد شود، در همه جهان تاثیر می‌گذارد.

از سوی دیگر ما در منطقه‌ای قرار داریم که در طول سال‌های گذشته از لحاظ امنیتی دچار مشکلاتی بوده است. بی‌تردید ناامنی منطقه در مسایل اقتصادی نیز تاثیرگذار خواهد بود.

اما در عین حال مسیر اقتصادی ما مسیر قابل قبولی است. در بخش های مختلف دارای رشد خوبی بودیم. در بخش صنعت و معدن و کشاورزی و همه بخشهای اقتصادی تحولات بسیار خوبی داشتیم. به عنوان مثال در بخش انرژی می بینید که تولید گاز ما حدود ۱۲۰ میلیون متر مکعب در روز افزایش پیدا کرده است. تولید نفت ما از ۲,۷ به ۲.۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. در پتروشیمی ما سال گذشته رشد بالای ۹ درصد داشتیم و حجم تولیدات این صنعت به رقم ۴۴.۵ میلیون تن رسیده است.

در زمینه معادن رشد قابل ملاحظه‌ای داشتیم. حدود ۸۰ درصد پهنه‌های معدنی آزاد شده و از شرکت‌های مختلف برای اکتشاف و سرمایه گذاری دعوت شده است و در آینده تحول خوبی را در بخش معدن خواهیم داشت. امروز هم روند ما روند مثبتی است.

در زمینه معضل آب، کشور ما با خشکسالی مستمری در سال‌های گذشته مواجه بوده که امروز هم این روند ادامه پیدا کرده است. نزول رحمت الهی از سال قبل هم کمتر بوده و ما با مشکلات زیادی حتی برای تامین آب آشامیدنی مردم مواجه هستم که البته در حال عبور از این مشکلات و برنامه‌ریزی در این عرصه هستیم. اما در عین حال منابع آب ما کم است. باید برنامه ریزی شود.

این دولت سرمایه گذاری بسیار خوبی برای استفاده بهینه از منابع آبی انجام داده است. این سرمایه‌گذاری در این دو سال اخیر برنامه ریزی شده و در دولت‌های قبل نبوده است. حدود ۱۰ میلیارد دلار برنامه ریزی کردیم که سالانه ۲ میلیارد دلار در این بخش هزینه کنیم و امیدواریم به رقم‌های خوبی از لحاظ منابع چه استفاده از سدها و چه آب‌هایی که از کشور عبور می‌کند و چه در زمینه شیرین کردن آب ها برسیم و در مجموع بتوانیم بر این مشکل بزرگ فائق شویم.

یکی از راه‌های مهمی که در این زمینه دنبال کردیم، آبیاری تحت فشار است که قدم‌های بسیار خوبی در دو سال گذشته برداشته شده است. کانال‌کشی و زهکشی‌ها در زیر سدها، مسأله بهره‌وری از آب‌ها در زمین‌های کشاورزی و امثال آن قدمهای بسیار خوبی بوده که برداشته شده است. میزان اقدامات انجام شده در این زمینه نسبت به سال‌های گذشته بیش از ۱۰۰ درصد بوده است. ۱۷۱ درصد افزایش در این زمینه داشتیم و فقط در منطقه خوزستان و ایلام بر اساس طرحی که مدنظر ما بوده، ۴۴ هزار هکتار را تحت پوشش کشاورزی مدرن قرار دادیم و امسال ان شاالله ۸۲ هزار هکتار را در این منطقه اجرا خواهیم کرد. به اضافه اینکه در سراسر کشور این طرح در حال اجرا است.

وزرای مرتبط در این روزها توضیحات مفصلی در زمینه اقدامات دولت ارائه کرده اند که در همه زمینه‌ها پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم.

در زمینه اجتماعی حرکت بسیار خوبی در زمینه تحت پوشش قرار دادن افراد فاقد بیمه برای بیمه درمانی، آغاز شده است. بر اساس این طرح متخصصین را به اقصی نقاط کشور رسانده‌ایم. همه استان‌ها و شهرهای کوچک و بخش‌ها شاهد حضور پزشک و متخصصین هستند. تجهیزات بیمارستانها در همه جا در حال نوسازی است و مخارج مردم در زمینه درمان کاهش پیدا کرده است و ان‌شاالله طرح تحول سلامت را ادامه خواهیم داد.

در زمینه سیاست خارجی ما به یک آرامش، ثبات و تعامل مثبت با جهان و شرایط مساعد برای بازسازی چهره ایران در افکار عمومی دنیا رسیده‌ایم. امروز نگاه به ایران نگاه دیگری است و نام ایران بیش از همیشه در رسانه‌ها در این ماه‌های اخیر مطرح بوده است. در عین حال شما کمتر شاهد بودید که در طول سال‌های گذشته نام ایران به شکل مثبت مطرح شده باشد. بگذریم از سال‌های اولیه پیروزی انقلاب که نام ایران با عظمت مطرح می شد.

امروز جزو مقاطع استثنایی است که نام ایران به عنوان یک کشور صلح‌خواه ، صلح‌طلب و تعامل‌گرا در سراسر دنیا در افکار عمومی جهان مطرح می‌شود. پروژه ایران‌هراسی تقریبا شرایط بسیار وخیمی را می‌گذراند و برخی ها سعی دارند با تنفس مصنوعی و با بهانه‌هایی آن را نجات دهند. ایران هراسی در حال مرگ همیشگی است. ایران جایگاه خود را در دنیا پیدا کرده و امیدواریم در زمینه مقابله با ایران هراسی و اسلام هراسی راه را تا مقصد نهایی ادامه دهیم.

بویژه در مورد مسأله هسته‌ای که پرونده‌ای بسیار پیچیده روی میز روابط بین‌الملل قرار گرفته بود، ملت ایران توانست با یک حرکت بسیار خوب و منسجم به یک نقطه بسیار مطلوبی برسد.

البته در تمام زمینه‌ها و از جمله در زمینه سیاست خارجی آنچه باعث موفقیت ما شده، این بوده که تصمیم عجولانه و یک شبه اتخاذ نکردیم. از صاحب نظران و خرد جمعی استفاده کردیم. اگر پیروز شدیم خرد جمعی ما را پیروز کرده و بخاطر وحدت ملی، مشارکت مردم و حضور مردم به پیروزی دست پیدا کرده‌ایم.

مردم احساس کردند موضوع هسته‌ای موضوع حزبی و جناحی نیست، موضوع ملی است و موفقیت در این پرونده به نفع کشور است. کار و قدم بسیار بزرگی برداشته شده است و ما در حال نهایی شدن این روند و قدم‌های نهایی برای موفقیت هستیم.

البته بعضی‌ها می‌پرسند که پرونده هسته‌ای حل شد، اما آثارش را نمی بینیم؟ کجاست؟ البته آثارش دیده می‌شود؛ هم در فضای امروز کشور و هم در فضای منطقه و جهان. اگر بخواهیم آثارش ملموس‌تر بشود باید این موفقیت و توافق نهایی شود. زمانی که قدم‌های نهایی در ماه‌های آینده برداشته شود، شاهد آن خواهیم بود که تحریمها برداشته شود و آثار مثبت آن در جامعه بیشتر مشهود شود. این یک مقدار زمان می برد. طبیعی است، مثلاً مانع برداشته می‌شود که در سطح قبل در بازار نفت حضور پیدا کنیم و نفت صادر کنیم. یک زمانی طول می‌کشد تا تولید نفت را افزایش دهیم، مشتری را پیدا کنیم و پولش به خزانه برسد. پول فروش نفت معمولا دو ماه طول می‌کشد تا به خزانه برسد. زمان‌بندی‌هایی دارد. آنچه مهم است آن چیزی است که به دست آوردیم و آن اعتماد و امید بیشتر مردم است. در سایه امید و اعتماد، به همه اهدافمان دست خواهیم یافت.

در این دو سال تلاش ما ایجاد ثبات و آرامش بود و ان شاء الله در دو سال پیش رو تلاش ما ایجاد رونق، رشد و پیشرفت خواهد بود.

در همه این زمینه‌ها کاری که در این دو سال کردیم، این بود که مقدمات لازم را آماده کردیم. این مقدمات را در سیاست خارجی و داخلی و در زمینه فرهنگی و اجتماعی آماده کردیم. ان‌شاءالله امسال شاهد یک انتخابات بسیار خوب خواهیم بود و آن رشد و رونق مدنظر در زمینه سیاسی در اسفند ظاهر می‌شود و مردم در انتخابات با مشارکت بسیار خوب، انتخاباتی شکوهمند و رقابتی‌تر از گذشته و با احساس سلامت بیشتر رقم خواهند زد. سالم بودن انتخابات یک مساله است که ان‌شاالله همیشه سالم بوده است، اما احساس سلامت مساله دیگری است که ما ان‌شاالله این احساس سلامت را هم در این انتخابات بالا خواهیم برد.

البته همه نهادها باید دست به دست هم دهند. ما قصد دعوا با هیچ نهاد و فردی را نداریم. اما همانطور که قبلا گفتم در انتخابات به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی به وظایفم عمل خواهم کرد. حالا ممکن است بعضی خوشحال شوند یا نه ما باید مجری قانون باشیم، کاری به باقی ماجرا نداریم، چرا که اجرای قانون وظیفه همه ماست. ان شاء الله همه مردم و نهادها و دولت مجری قانون خواهند بود و آثار آن را نیز همه خواهیم دید. وقتی همه همدل و همز‌بان باشیم که سال همدلی و همزبانی باشیم، آثار آن را هم مشاهده خواهیم کرد.

سوال: روزنامه اطلاعات: اقتصاد کشور با مسایل عدیده‌ای چون رانت، انحصار و فساد سازمان‌یافته مواجه است که موجب شکاف طبقاتی شده است. راهکار شما برای حل این مشکلات چیست و موانع اصلی بر سر راه دولت کدام است؟ با آغاز فعالیت‌های دولت در سال سوم مرد اول اقتصادی دولت کیست؟

تبریک می‌گویم به روزنامه اطلاعات برای اینکه توانست ۹۰ سال به صورت مستمر کار رسانه‌ای خود را ادامه دهد، هم برای آقای دعایی و هم برای کارکنان روزنامه اطلاعات آرزوی موفقیت می‌کنم.

اقتصاد ما هم با مشکل اقتصاد نفتی بودن و هم با مشکل اقتصاد رانتی بودن، انحصار در برخی از زمینه‌ها و حضور پررنگ برخی از دستگاه‌هایی که خیلی در شأن آنها نیست که کار اقتصادی کنند، مواجه است. همچنین با عدم اجرای صحیح سیاست‌های کلی اصل ۴۴ مواجه ایم. قرار بود با اجرای این سیاست ها اقتصاد را به بخش غیردولتی واگذار کنیم، نه اینکه اسمها را عوض کنیم و اقتصاد به شکل‌های مختلف حکومتی و دولتی بماند. متاسفانه آن سیاست‌ها صحیح اجرا نشد. دولت اولین قدمش این بود در دو سال گذشته که این واگذاری‌ها به طور صحیح به غیردولتی ها انجام شود. در این قدم اول موفق بوده‌ایم.

دولت تلاش دارد تا فعالیت‌های اقتصادی شفاف شود. بحث اینکه اطلاعات باید در اختیار همه قرار بگیرد و جزئیات فعالیت‌های اقتصادی روی سایت‌ها قرار گیرد، برای این است که جلوی فسادها را بگیریم. دولت الکترونیک یکی از راه‌های جلوگیری از فساد است. هر چه ما بتوانیم اطلاعات را در معرض افکار عمومی قرار دهیم تا همه مردم شاهد آن باشند و قانون را برای همه یکسان اجرا کنیم، می تواند در برابر فساد بازدارنده باشد. این یکی از کارهای سخت است.

حق و حقیقت تلخ است. هر جا می‌گوییم قانون باید اجرا شود، بعضی‌ها عصبانی و ناراحت می‌شوند. بعضی‌ها در برابر دعوت به قانون، می‌گویند حاشیه‌سازی نکنیم. عجب پس قانون شد حاشیه، پس متن چیست؟ حتما متن همان رانت و بی‌عدالتی می شود که شما به آن اشاره می‌کنید.

همه باید به قانون احترام بگذاریم و تسلیم آن شویم. برای پیشرفت مملکت همه باید قانون را اجرا کنیم و در برابر قانون خاضع شویم. نمی‌خواهم بگویم دولت در زمینه ایجاد عدالت، حذف رانت‌ها و انحصارها کاملا موفق بوده، اما قدم‌های خوبی برداشته و آن را ادامه خواهیم داد. رسانه‌ها یکی از ابزارهای مهم برای تحقق این هدف هستند، شما واقعیت‌ها را به مردم باید بگویید. اصلا برای مبارزه با فساد رسانه‌های آزاد بسیار مهم و موثر هستند.

البته نباید متفاوت باشند، به شکلی که یک رسانه امنیت داشته باشد و یک رسانه نداشته باشد. همه باید دارای امنیت واحد باشند. این رانتی که شما می‌گویید در رسانه هم همین بساط را داریم. یعنی یک رسانه هر چه بگوید هیچ مشکلی برایش پیش نمی‌آید. تهمت بزند، افترا ببندد و دروغ بگوید، می‌گویند شده است دیگر، اما یک رسانه کوچکترین خطایی کند، همه دستگاه‌ها فعال می‌شوند و می‌گویند باید قانون اجرا شود. باید همه یکسان باشند و قانون برای همه یکسان اجرا شود.

در زمینه عدالت اجتماعی، به نظرم طرح تحول نظام سلامت یکی از قدم‌های دولت برای عدالت اجتماعی بود که همه آنهایی که بیماری و مشکل دارند، وقتی به بیمارستان مراجعه می‌کنند، با مشکلات کمتری درمان شوند. تامین امنیت غذایی یکی دیگر از اقدامات دولت در راستای ایجاد عدالت اجتماعی بود.

هدف دولت ایجاد عدالت اجتماعی، پرهیز از رانت‌ها، جلوگیری از انحصار و فساد است و قدم‌های خوبی در این زمینه ها برداشته شده است و این مسیر ادامه پیدا خواهد کرد.

در حوزه اقتصاد و همه حوزه ها برای ما اجرای برنامه مهم است. تیم اقتصادی و ستاد اقتصادی ما معلوم است. این دولت بیشتر برنامه‌محور است تا شخص محور.

سوال شبکه خبر: چند هفته‌ای است مقامات عالی رتبه و هیات های تجاری و بازرگانی از کشورهای مختلف از جمله آلمان، انگلیس و ایتالیا به کشور ما رفت و آمد می کنند و خواستار گسترش مناسبات اقتصادی هستند، دولت شما چگونه می خواهد بین اقتصاد مقاومتی و مراودات تجاری با غرب تعادل ایجاد کند، که ایران بازار مصرف کالاهای اروپایی نشود؟

در گذشته در مقطعی درآمد ارزی بسیار خوبی در اختیار ما بود. بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار در یک دوره ای درآمد در اختیار ما بود، اما حاصلش این بود که ۲ هزار بنگاه صنعتی تعطیل شد و ۵۰۰ هزار نفر از اشتغال بازماندند. اثرش این بود که تقریباً اشتغال خالص ما حدوداَ صفر بود. اینکه تعداد بیکارهای ما ثابت بماند، معلوم است اشتغال ما اشتغال مؤثری نبوده است. نتیجه چه شد در آن مدت؟ ایران بهشتی شد برای مهندسین و کارگران خارجی. یعنی آنها کالا تولید کردند و ما با پول نفت خریدیم.

امروز عیناً ممکن است ما دچار همان مشکل شویم. اینجا جایی است که از رسانه‌ها، متخصصین، صاحبنظران و دانشگاهیان می خواهم که بر کار دولت خوب نظارت کنند و به صراحت نقد کنند. تصمیم ما بر این است و من به صراحت اعلام کردم که بعد از تحریم و در دوران پسا تحریم، برای حضور بنگاه‌ها و شرکتها و دولت‌های خارجی در اقتصاد ایران، اگر ذهن آنها این باشد که در ایران بازار ۸۰ میلیونی در اختیار دارند، اشتباه می‌کنند. البته شاید آنها چنین تصوری داشته باشند، اما ما نباید چنین اجازه ای دهیم. من به صراحت به مقامات کشورهایی که با آنها ملاقات و گفتگو داشتم گفتم که سیاست ما بر این است که شما در ایران سرمایه و تکنولوژی بیاورید و با ایرانی‌ها مشارکت کنید و سپس بخشی از بازار ایران و بازار منطقه و جهان در اختیار هر دوی ما قرار بگیرد.

آن وقت اشتغال برای جوان‌های ما فراهم می شود. هدف نهایی ما ایجاد اشتغال است که امروز معضل اصلی ماست. این معضل را باید حل کنیم.

امیدوارم در این مسیر دولت بتواند به خوبی حرکت کند و اگر غیر از این باشد، کشور ضرر می‌کند.

پول نفت ما باید در بخش سرمایه‌گذاری‌های اصلی در کشور مصرف شود. آنچه از کالاهای مصرفی ما نیاز داریم و لازم است که وارد شود، چه تجهیزات و چه قطعات و مواد اولیه، آنها را باید از منابع حاصل از صادرات غیرنفتی به دست بیاوریم. البته در ۴ ماه اول امسال برای اولین بار در سال‌های گذشته تراز تجاری ما مثبت شده است.

ما باید از طریق صادرات غیر نفتی آنچه را می خواهیم تامین کنیم و وقتی خارجی‌ها حضور پیدا می‌کنند معنای حضور آنان باید ورود سرمایه و تکنولوژی به ایران و مشارکت با بنگاه های ایرانی در تولید باشد.

سوال فارس: طی هفته‌های اخیر برای پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور رقم های مختلفی مطرح می‌شود. شما به عنوان مقام عالی کشور رقم واقعی را بفرمایید و توضیح دهید که پس از ورود، این پولها قرار است چگونه هزینه شود؟

ارقام مختلفی بیان می‌شود که هر یک از این ارقام می‌تواند با توضیحاتی درست باشد. یک وقتی می‌گوییم کل ارز‌هایی که در خارج داریم در مجموع چه مقدار است؟ این یک رقمی به دست می دهد. یک وقتی می گوییم آن رقم‌هایی که در خارج است مربوط به صندوق توسعه ملی است و این از رقم اولیه کسر می شود و بخشی از این پول نیز جزو ذخایر بانک مرکزی است. یک بخشی از این پولها البته برای دولت است. آن رقمی که برای دولت است و به خزانه واریز می شود رقم زیادی نیست. در کل یک بخشی از این منابع ذخایر بانک مرکزی است که برای کل تحرکات اقتصاد خارجی ما بسیار مهم است و پشتوانه مهمی برای حرکتهای اقتصادی دولت در عرصه بین المللی خواهد بود و یک بخشی هم منابع صندوق توسعه ملی است.

خوب ارقام مختلفی هست اما این ارقامی که مبالغه می شود صحیح نیست و مقامات اقتصادی و بانک مرکزی هم درباره آن توضیح داده اند.

سوال خبرگزاری فرانسه: مردم ایران و جوان ها را می بینم که از مذاکرات خوشحالند و معتقدند که شما خیلی خوب عمل کردید در مذاکرات، اما برخی از آنها سوال می کنند که آیا توقعات شان در این حوزه برآورده می شود؟ برخی جوان‌ها تصمیم گرفتند مهاجرت کنند و آنهایی که خارج کشور هستند نمی دانند به کشور بازگردند یا نه؟ شما چه پیامی برای آنها دارید که امیدوار شوند مردم و جوانان که به خارج مهاجرت نکنند و آنها که خارج هستند ترغیب شوند برگردند؟

تکیه گاه اصلی ما نسل جوان ما است. بحمدالله یکی از بخش‌هایی که می‌تواند جاذبه داشته باشد برای سرمایه‌گذاران خارجی، توسعه نیروی انسانی در کشور ماست. این همه مهندس و تحصیلکرده در کشور است این پایه بسیار خوبی است. قدیم می‌گفتند در ایران انرژی به اندازه کافی هست و امروز بیش از بحث انرژی، انرژی انسانی و نیروی فعال تحصیلکرده در کشور ما هست، به اضافه جایگاه جغرافیایی و اهمیت ژئوپلتیکی که منطقه ما دارد.

فکر می‌کنم نسل جوان ما کاملا به آینده کشور امیدوار است، چه جوان‌هایی که در داخل زندگی می‌کنند و چه آنهایی که به خارج سفر کرده اند. اما اطمینانی که شما می‌گویید در مقام عمل باید ایجاد کنیم. عملکرد دولت در طول این دو سال برای مردم و نسل جوان ما امیدوار کننده بوده. وقتی نسل جوان ما می‌بیند که این دولت قادر است یک معضل بزرگ بین‌المللی را با تدبیر و منطق و مذاکره به حل و فصل برساند و زمینه را برای جذب تکنولوژی و سرمایه خارجی آماده کند، آنها هم حس می‌کنند چنانچه در ایران حضور پیدا کنند، زمینه فعالیت آنها بیش از سابق مهیا است.

علاوه بر اینها ما اقدامات خوبی در زمینه شرکت‌های دانش بنیان انجام دادیم. هر ماه تعدادی از متخصصین جوان ما از کشورهای مختلف به داخل ایران برمی‌گردند، یعنی مهاجرت مغزها دارد معکوس می‌شود. در همین ماه‌های اخیر عده زیادی از اروپا و آمریکا برگشتند و هر چه شرکت‌های دانش بنیان فعال شوند، می تواند نیروهای فعال ما را در خارج از کشور جذب کند و امید به نیروهای داخل کشور دهد.

در مجموع فکر می‌کنم این امیدواری قبل از بحث حل پرونده هسته‌ ای ایجاد شده بود. آمار و ارقام این موضوع موجود است و البته بعد از پرونده هسته‌ای زمینه برای این کار آماده تر خواهد شد.

سوال کیهان: اخیرا همه را دعوت به قانون کردید، در حالی که نظر قانون در خصوص تعهدات و توافق‌های خارجی بر اساس اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی کاملاً روشن است. آیا این انتظار قانونی وجود ندارد که دولت به وظیفه خود در این زمینه عمل کند و بررسی برجام را در قالب یک لایحه به مجلس بفرستد.

طبق قانون اساسی، اصل ۱۲۵ می‌گوید وقتی معاهده و توافقنامه‌ای را رییس‌ جمهور و یا نماینده رییس‌ جمهور امضاء می‌کند آن را برای تصویب به مجلس می‌فرستد. ما چیزی را امضا نکردیم. آنچه امروز دارد، انجام می‌گیرد، در واقع نسبت به اجرای یک معاهده‌ای است که قبلاً ایران آن را پذیرفته است. بحث این است که عده ای می گویند شما معاهده ان پی تی را که قبلا پذیرفتید درست اجرا کردید یا نه؟ تمام مذاکرات برای این بود که ما ثابت کنیم اتهامات وارده درباره صحیح اجرا نکردن این معاهده ناروا است و یک اعتمادی هم آنها نسبت به آینده برنامه هسته‌ای ایران داشته باشند که صلح‌آمیز است. پس تمام بحث‌ها برای درست اجرا شدن معاهده‌ای بوده که قبلاً ایران عضو آن معاهده شده است و مجلسین قدیم آن معاهدات را تصویب کرده و به صورت قانون در آوردند.

امروز هیچ معاهده جدیدی وجود ندارد، در برجام نگاه کنید می گوید به صورت داوطلبانه ایران این کارها را انجام دهد،همچنین هیچ کشور دیگری از میان اعضای ۱+۵ این توافق را نبرده در پارلمان خودش که ما ببریم در پارلمان و بخواهیم آن را تصویب کنیم. ضمن اینکه ما اگر این توافق را به پارلمان ببریم چه می‌شود؟ این یک الزامی بر دولت می‌شود، الزام بر آنها نمی‌شود بر ما می‌شود. یعنی کار را به نفع آنها انجام داده ایم.

ضمن اینکه ممکن است، یک کسی نظرش این باشد که طبق قانون اساسی باید این به مجلس برود. به مجلس رفتن معنایش این است چیزی که تا امروز رییس‌ جمهور و وزیر خارجه امضا نکرده اند، امضا کنند و بعد برود در هیات وزیران دولت تصویب کند. یعنی مدام برای خودمان الزاماتی ایجاد می‌کنیم که هیچ کشوری چنین کاری نکرده است. در بقیه کشورها هم رییس‌ جمهوری و وزیر خارجه آنها امضا نکرده و دولتهایشان تصویب نکرده اند. چرا ما می‌خواهیم یک فشاری را از لحاظ حقوقی بر مردم ایران وارد بکنیم؛ فشاری که هیچ الزام و نیازی به آن نداریم.

اصل ۱۲۵ کاملا روشن می‌کند، چیزی را که رییس‌ جمهوری و یا نماینده‌اش امضاء کرده باشند. اصلاً سبک برجام این بوده که دولت‌ها با هم تفاهم کنند و برود شورای امنیت سازمان ملل تصویب شود که آن هم رفته و تصویب شده است.

ضمن اینکه شما می‌دانید شبیه این مورد را در توافق ژنو هم داشتیم. منتها آن کوتاه‌مدت بوده است و ۲ سال بوده است و این ممکن است ۱۰ سال باشد ولی عین آن بوده است و آن به مجلس نرفته که تصویب شود. تفاهم‌های دیگر هسته‌ای هم قبلا داشتیم. توافق پاریس و بیانیه سعدآباد هم به مجلس نرفت. هیچ کس هم نگفت چرا به مجلس نرفت. این هم شبیه آنهاست و فرقی نمی کند. البته ممکن است این بحث مطرح باشد که نهادهایی باید این برجام را بررسی کنند. شما می‌دانید که پرونده هسته‌ای از روز اول تحت نظر شورای عالی امنیت ملی اداره می شده است، از سال ۸۲ تا امروز. الان هم تحت نظر شورای عالی امنیت ملی است. شورای عالی امنیت ملی بررسی های فراوانی را در زمینه برجام انجام داده و جلسات متعددی داشته است و تقریباً مراحل نهایی خود را سیر می‌کند و قاعدتاً چیزی که طبق اصل ۱۷۶ تحت نظر شورای عالی امنیت ملی است و شورای عالی امنیت ملی اگر در نهایت تصویب کند و سیرش را طی کند، به طور طبیعی این اصل حاکم بر همان اصولی است که جنابعالی اشاره فرمودید.

سوال مردم‌سالاری: شما در ایام انتخابات و در بحبوحه تبلیغات، درست است که قولی ندادید، اما امیدها را زنده کردید، به رفع حصر محصورین ولیکن ما در این دو سال حتی المقدور اقدامی ندیدیم که رفع حصر صورت بگیرد. اگر واقعا در توان دولت و شما به عنوان رییس شورای عالی امنیت ملی نیست، لطفا به مردم و قشر عظیمی که به شما رای دادند و این خواسته را دارند، بفرمایید و اگر برنامه ای دارید برای رفع حصر محصورین بیان کنید. خواهش می کنم این موضوعی نیست که با دیپلمات‌ها و سناتورها و اصحاب بین الملل باشد، با مردم و عوام صحبت می‌کنید، با زبان دیپلماتیک جواب ندهید، واضح و روشن در این مورد صحبت کنید تا اذهان عمومی روشن شود.

تلاش دولت از ابتدا این بوده در داخل جامعه همه احساس آرامش بیشتری بکنند و اگر موضوعی در گذشته در کشور بوده و ما می‌توانیم این موضوع را طبق قانون پایان دهیم، پایان دهیم. ادامه مشکلی که در جامعه بوجود آمده، حالا حق با هر کس بوده را قوه قضائیه و دادگاه‌ها حکم می‌کنند.

تلاش دولت از ابتدا این بوده در داخل جامعه همه احساس آرامش بیشتری بکنند و اگر موضوعی در گذشته در کشور بوده و ما می‌توانیم این موضوع را طبق قانون پایان دهیم، پایان دهیم. ادامه مشکلی که در جامعه بوجود آمده، حالا حق با هر کس بوده را قوه قضائیه و دادگاه‌ها حکم می‌کنند.

اینکه یک موضوع را ما تبدیل به یک مساله دائم در کشور کنیم، کسی از آن سودی نمی‌برد. ما همه باید تلاش کنیم قانون اجرا شود و کسی خطا و اشتباهی کرده باید قانون نسبت به او اجرا شود ولی اگر آن را به شعار دائم تبدیل کرده و دائما آن را تکرار کنیم، نتیجه چه می‌شود؟ اقتدار یک نظام و اقتدار دولت این است که مسایل را سریع‌تر نهایی کند. مثل برنامه‌ هسته‌ای که اگر بتوانیم هر چه سریع‌تر در چارچوب منافع ملی نهایی کنیم به نفع ماست.

هفته قبل که به مناسبت هفته دولت خدمت مقام معظم رهبری بودیم، نسبت به بحث هسته‌ای گفتند خوب شد که پرونده جمع شد. اگر هر پرونده‌ای داخلی و خارجی را بتوانیم در چارچوب مصالح ملی حل و فصل کنیم به نفع ماست. در زمان انتخابات هم این مباحث مطرح می‌شد، شاید صریح ترین بحث در این زمینه در دانشگاه شیراز مطرح شد که من به آنجا رفته بودم و خیلی از آن فضا خوشحال شده بودم. سالن بزرگ دانشگاه شیراز سه قسمت شده بود. عده ای در وسط عده ای در راست و عده ای در چپ نشسته بودند، و همین تعبیری که از چپ و راست می کنند، اتفاقا راستی ها سمت راست و آن گروه هم سمت چپ نشسته بودند و من هم از آنجا این موضوع را فهمیدم که برای بعضی حرف ها آنها کف می زدند و برای بعضی دیگر از حرف ها، آن گروه دیگر کف می زدند و برای برخی دیگر از حرف ها همه کف می زدند و من در آنجا گفتم که برخی از مسایل است که کار دولت نیست یعنی دولت به تنهایی نمی‌تواند انجام دهد اما دولت می‌تواند شرایط لازم و مقدمات امر را فراهم کند.

من تلاش خود را در زمینه حل معضلات سیاسی و اجتماعی برای اینکه این معضلات را بتوانیم در چارچوب مصالح ملی و منافع ملی حل و فصل کنیم، انجام دادم منتها در زمان مناسب می توان توضیح بیشتر داد. شما گفتیم تعبیر دیپلماتیک نکنید ولی واجب هم نیست که همه چیز را اعلام کنیم و پیش از موعد هم اعلام کردن چیدن میوه نارس است. همه باید برای رسیدن به وحدت و اتحاد و همدلی بیشتر تلاش کنیم.

خیلی مسایل مهم در این کشور داریم البته از گذشته همه باید درس یاد بگیریم، بیاموزیم و نگذاریم اگر انحراف و خطایی بوده آن انحراف و خطا تکرار شود اما در عین حال باید حوصله لازم را به خرج دهیم تا بتوانیم در یک زمان مناسب مسایل را به حل و فصل نهایی برسیم. هم تعامل گرا باشیم و هم تحمل‌گرا باشیم هر دو ان شاء الله .

سوال خبرگزاری شین هوا چین: ایران و چین روابط خوبی را در چند سال اخیر تجربه کردند اکنون توافق هسته‌ای حاصل شده روابط ایران و چین را چگونه می‌بینید؟

روابط ما خوشبختانه با چین روابط خوبی است و از ابتدای این دولت هم فرصت‌هایی بوده برای اینکه من با رییس‌ جمهوری چین در سفرهای مختلف از جمله در سفر چین و بیشکک و در سفر اخیر اوفا در روسیه با رییس‌ جمهوری چین ملاقات داشتم. روند روابط دو کشور رو به پیشرفت است و طرح‌های بسیار زیادی پیش روی ما است که چینی‌ها می توانندحضور و مشارکت داشته باشند. از جمله یکی از نکاتی که مطرح است که در توافق هسته‌ای در اجرای برجام این است که رآکتور آب سنگین اراک بتواند پیشرفته‌تر شود و این کار توسط چین و یکی از کشورهای ۱+۵ انجام خواهد شد، یعنی ایران، چین و یکی از کشورهای ۱+۵ که احتمالاً آمریکا خواهد بود، انجام خواهد شد. رآکتور اراک و تکنولوژی آن پیشرفته تر خواهد شد. ضمن اینکه ما با رییس‌ جمهوری چین برای توسعه روابط، ۷ گروه کاری را مشخص کردیم و ۷ گروه کاری تشکیل شده و در حال بررسی روابط ایران و چین هستند و امیدوارم در آینده ما بتوانیم همه طرح‌هایی که مد نظر مان است ،آنها را اجرایی و عملیاتی بکنیم.

چین یکی از کشورهای بسیار مهم در آسیا است و ما مصمم هستیم روابط مان را با چین، روسیه، هند و سایر کشورهای مهم منطقه توسعه دهیم.

سوال ایسنا: بعد از توافق وین، عده ای از منتقدین با اشاره به بخش هایی از قطعنامه شورای امنیت مدعی توقف بازدارندگی و از جمله فعالیت های موشکی کشور شدند و حتی با استفاده از تیترها و عناوینی همچون خلع سلاح بدون درگیری مدعی شدند، کشور خلع سلاح شده است. از طرفی شما از نسل جدید موشک های نقطه زن دوربرد با نام فاتح ۳۱۳ رونمایی شد، جنابعالی در صحبت‌هایی که داشتید تاکید داشتید که بازدارندگی حقوقی را در بازدارندگی دفاعی ایجاد کردید، چشم‌انداز قدرت دفاعی ایران در دوران پساتوافق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یکی از نکاتی که در موقع این توافق مورد بحث و سوال بود و شاید هم در گوشه و کنار مطرح باشد، همین مسأله است که آیا برجام و توافق نهایی ما با ۱+۵ موجب کاهش قدرت دفاعی ایران خواهد شد یا موجب تقویت دفاعی ایران؟ من یک نکته‌ای اشاره کنم که خیلی به این سوال کامل مربوط نباشد و آن اینکه ما باید دنبال بازدارندگی در قدرت ملی در برابر انواع تهدیدات باشیم. حالا این بازدارندگی در بخش دفاع، حقوق، سیاست خارجی، مسایل اقتصادی است. اخیرا در سخنرانی تصریح کردم که معنای اقتصاد مقاومتی این است که کاری بکنیم که ایران غیر قابل تحریم باشد و اگر به این نقطه برسیم یعنی بازدارندگی. یعنی در برابر تحریم بازدارندگی ایجاد کنیم. بنابراین این عموم را نگاه کنیم و در عموم، بازدارندگی افزایش پیدا کرده است.

اما در زمینه دفاعی در این دولت یعنی در طول دو سال گذشته نسبت به دو ساله های قبل و اگر ۱۰ سال قبل را در نظر بگیرید، پیشرفت ما در تکنولوژ ی های مربوط به بخش دفاعی هم بیشتر بوده و هم بنیه دفاعی ما قوی‌تر شده است. انبارهای کشور هم از تجهیزات و سلاح‌های راهبردی بیشتر شده است. من این آمار و ارقام را یک باردر سخنرانی‌ام گفتم و فکر می کنم وزیر دفاع هم در سخنرانی های خود این مسئله را بیان کرده است.

در برجام چیزی در مورد بحث موشک، دفاع و سلاح نیست، آن چیزی که هست در قطعنامه ۲۲۳۱ است. شما می‌دانید در قطعنامه‌های قبلی کلا خرید و فروش و صادرات و واردات سلاح و موشک را برای ایران ممنوع کرده و جزو مواردی است که تحریم‌های بین‌المللی شامل آن شده است اما در این قطعنامه جدید اولا به جای تحریم، محدودیت شده و برای دوران صادرات و واردات سلاح هم محدودیت قایل شده است، ۵ سال است. پس از یک چیز دائمی به ۵ سال تبدیل شده است. در زمینه موشکی هم برای ۸ سال است و درخصوص مسایل موشکی آنچه می گوید این است که ایران موشکی را برای پرتاب کلاهک هسته‌ای طراحی نکند. ما هیچ وقت این کار را نکردیم و نخواهیم کرد چون دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم که موشکی را برای ساخت سلاح هسته‌ای طراحی کنیم. ضمن اینکه رسما هم اعلام کردیم که متعهد همه بندها به همین صورتی هم که در قطعنامه آمده نیستیم و در برجام تصریح کردیم که نقض قطعنامه به معنای نقض برجام نیست بنابراین در یک کلمه اگر بخواهم پاسخ جنابعالی را بدهم اینکه ما نسبت به بنیه دفاعی‌ و قدرت دفاعی‌مان هیچ گونه محدودیت را نپذیرفتیم و نخواهیم پذیرفت آنچه برای دفاع لازم باشد اعم از موشک و غیرموشک ادامه می‌دهیم کما اینکه دیدیداز فاتح ۳۱۳ را رونمایی کردیم برای اینکه دنیا بداند مسیر ما همان مسیری است که به صراحت به طرف مذاکره‌کننده‌ گفتیم و همان را ادامه دادیم.

سوال تلویزیون الان امارات : ایران چرا مصمم به بهبود روابط با همسایگان عرب خود به بویژه عربستان است چون نگرانی هایی از این توافق در بین کشورهای عربی است و این توافق چه مزایایی برای کشورهای عربی و ثبات بیشتر در منطقه می تواند داشته باشد؟

یکی از آثار این توافق، ایجاد اعتماد بیشتر در میان رهبران کشورهایی است که قبلا نسبت به اهداف هسته‌ای ایران تردید داشتند. به هر حال همسایه و غیر همسایه در منطقه اگر احساسش این باشد که ما دنبال ساخت سلاح هسته‌ای هستیم، این به معنای بر هم زدن توازن منطقه‌ای است و آن هم به دنبال برنامه های دیگری خواهد بود و نگرانی را اضافه می‌کند و هم روابط دوستانه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد بنابراین توافق هسته‌ای حتما مؤثر بوده برای اینکه آنها اعتماد بیشتری پیدا کنند. ضمن اینکه من فکر می‌کنم که اگر برای یک یا دو کشور منطقه استثا قایل شویم، همه کشورهای منطقه به خوبی می‌دانستند که ما دنبال سلاح کشتار جمعی و از جمله سلاح هسته‌ای نیستیم.

ما کلاً خواهان روابط بهتر با همه همسایگانمان هستیم. در ابتدای دولت عرض کردم که ما به دنبال روابط بهتری با عربستان هستیم. روابط ما می توانست صمیمانه‌تر باشد. متاسفانه مشکلاتی که پیش آمد از جمله در یمن، این فضا را از بین برد. من امیدوارم باز هم رهبران منطقه در چارچوب منافع ملی و در چارچوب مصالح منطقه عمل کنند و دست از جنگ و خشونت بردارند. با دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر، نمی‌توان به اهداف مورد نظر رسید و آنها باید توجه کنند. ملت یمن ملت بزرگ و دلاور و شجاع هستند. قبل از ماه رمضان بمباران ها ادامه پیدا کرد و عده ای بیگناه کشته شدند و این بمباران ها تاثیری هم نداشته است. ما اراده لازم را برای روابط بهتر با همه کشورها داریم امیدواریم مقامات عربستان شرایط را برای این روابط آماده کنند و نگذارند شرایط بسیار بدی که امروز در منطقه حاکم شده و از جمله کشتار بی‌گناهان ادامه پیدا کند.

سوال شهروند: هنوز جواب خاصی در مورد شکایت‌ها مسئولان دولت از سوی مسئولین این دولت و شخص شما داده نشده و به نظر می‌رسد در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و به این اکتفا می‌شود که مسئولین این دولت می گویند از شکایت‌ها استقبال می‌کنیم. فکر نمی‌کنید اگر این دولت به بعضی از این روشنگری ها پاسخ بدهد به توسعه کشور کمک می‌کند؟

امیدواریم این هاله که شما گفتید هاله ابهام، حل شود. هر کسی از لحاظ حقوقی آزاد است که شکایت را مطرح کند. ما هم هیچ اباعی نداریم که فردی از یک مقام دولتی شکایت کند. شاید از یک دیدگاه به نفع دولت باشد و فرصتی پیش بیاید تا موارد را بیشتر تبیین کند اما نکته کلی که شما اشاره کردید که دولت خوب است مسایل را آنچنان توضیح بدهد که فضایی برای اینگونه حرکت‌ها ایجاد نشود، مسأله دو پهلو است. اگر توضیح دهیم که در دوره قبل چه کار شده و هر روز توضیح دهیم یعنی دولت تبدیل می‌شود به بیان مواردی که در دولت گذشته صورت گرفته است. به نظر من نه خواست مردم است و نه ما فرصت این کار داریم که صبح تا شب تبیین کنیم که چه مشکلات و مسایلی در گذشته بوده است. البته هر وقت مناسبتی پیش آمده اشاره کردیم. خدمت مقام معظم رهبری گفتم که از اولی که شروع کردیم با سه چاله بزرگ روبه‌رو بودیم و هنوز هم این چاله‌ها پر نشده که آنجا توضیح دادم که بدهی های کلان دولت، یارانه‌ای که خلاف قانون انجام شده بود. یعنی بنا بود که طبق درآمد یارانه نقدی پرداخت شده و برخلاف قانون اجرا شده است و مسکن مهر هم که بدون حساب و کتاب از پایه پولی کشور بالا بردند و پایه پولی از زمان خلق پول و تا آن زمان ، تقریباً دو برابر شده است و همان اثر شدیدی در تورم گذاشت و در جاهایی ساخته شده که امکانات لازم نداشته است. در عین حال چاره‌ای نداریم که آن را تکمیل کنیم الان ۴۲۵ هزار از این خانه‌ها در دولت تکمیل شده و حدود ۴۷ هزار دیگر در حال تکمیل شدن است و ادامه می‌دهیم اما در عین حال چاله‌هایی پیش روی ما است مشکلاتی است که به مناسبت هایی گاهی بیان شده و بیان می‌شود اما در عین حال ما نمی‌توانیم مانع کسی در شکایات باشیم و رسیدگی آن با قوه قضائیه است.

سوال سیاست روز: شما در فرمایشات امروز فرمودید که ایران هراسی در حال مرگ همیشگی است و پیشتر فرمودید که سایه جنگ از سر ایران پس از توافق برداشته شده است اما به نظر می‌رسد با تهدیداتی که از رژیم صهیونیستی و آمریکا عنوان می‌شود،‌ ادامه دارد. تحلیل شما از چنین تهدیداتی چیست؟

اینکه کشوری بخواهد در یک شرایطی قرار بگیرد که تهدید به طور کامل منتفی شود، همیشه ممکن است تهدیداتی باشد و اگر هیچ تهدیدی نبود که نیازی به وزارت دفاع و نیروهای مسلح، هواپیما و موشک و تانک و نه آن کلمه بازدارندگی احتیاج نبود. پس معلوم است تهدیدات احتمالی وجود دارد و ما باید خودمان را برای تهدیدات احتمالی آماده کنیم. اما سایه غیر از تهدید است. یک ابر سیاهی بالای سر شما قرار می‌گیرد و شما این سایه را حس می‌کنید اما یک وقتی است که یک ابر در دور دست است که ممکن است بیاید.

مقصود از سایه این است که تهدیداتی که می‌توانست برای بهانه‌هایی برای این تهدیدات از دید حقوق بین‌الملل باشد که که دروغ هم بوده است اما به هر حال در شش قطعنامه قبلی شورای امنیت سازمان ملل تحت فصل هفت و ماده ۴۱ بر مبنای تهدید صلح و امنیت بین‌الملل مطرح کردند امروز این بهانه برداشته شده است یعنی در قطعنامه ۲۲۳۱ دیگر بر مبنای تهدید صلح و امنیت بین الملل نیست. بر مبنای اجرای برجام و همکاری با سایر کشورها است.

بنابراین یکی از آثار این توافق این است که سایه تهدید را از روی سر کشور دور کرده و یا برداشته است اما در عین حال مفهومش این نیست که ما خودمان را برای روز مبادا آماده نکنیم. همان طور که اشاره کردید ما در دنیا رقبایی داریم از آن بالاتر دشمنانی داریم، تهدیداتی داشتیم. تهدیدات ممکن است کاهش پیدا کند اما به طور کامل منتفی نمی‌شود به همین دلیل باید خودمان را همیشه در برابر تهدید احتمالی آماده داشته باشیم و آن قدرت، قدرت بازدارندگی است که باعث می شود تهدید یا منتفی شود یا از ما دور شود که ان شاء‌الله کشور ما را هیچ وقت هیچ تهدیدی، تهدید نکند و تحت فشار قرار ندهد و بتوانیم یک شرایط بسیار خوب و آرامی برای تحولات و برای پیشرفت در همه زمینه‌ها در کشور داشته باشیم.

سوال صدا و سیما: در هفته های اخیر، موضوع سوء استفاده آمریکایی ها از فضای ایجاد شده بعد از برجام و تلاش جدی برای نفوذ به داخل ایران مطرح شده است. رییس‌ جمهور آمریکا دیشب صراحتا اعلام کرده است که ما امیدواریم که با دسترسی پیدا کردن ایران به تعاملات بیشتر بازرگانی و تعامل با جهان و مبادله دانشجو و همچنین تغییر نسل مسئولان ایرانی بتوانیم ماهیت این رژیم را تغییر دهیم. به نظر می رسد این دستور کار جدی آمریکایی هاست. چه برنامه ای برای مسدود کردن راههای نفوذ در طراحی های جدی آمریکایی ها دارید؟

اصل مسأله که باید حواسمان را جمع کنیم برای جلوگیری از نفوذ قدرت‌های بزرگ و مخصوصاً آمریکا این حرف کاملاً درست است. آنچه مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند، به عنوان یک رهنمود ملی است و همه ما باید به آن توجه کنیم. ما باید شرایطی را خودمان ایجاد کنیم که جلوی این نفوذ ها را بگیریم و سد درست کنیم در برابر رخنه‌ها. هر قدر قدرت اقتصادی و قدرت تکنولوژیکی و وحدت ملی و انسجام ملی و روابط دولت و ملت به عنوان سرمایه اجتماعی شما افزایش پیدا کند، احتمال نفوذ دشمن مرتب کم می‌شود. اگر در داخل کشور بین دولت، نظام و مردم اعتماد وجود نداشته باشد کاملاً راه را باز کردید و نه رخنه بلکه اتوبان باز کردید برای آنها. اگر شما از لحاظ اقتصادی در یک شرایطی باشید که دائم نیازمند به بیرون باشید؛ نفت بفروشید و کالا وارد کنید جاده را باز کردید برای رخنه آنها. هر مقدار قدرت ملی را بالا ببریم و توسعه کشور بیشتر شود و تعامل ما با دنیا به ویژه با همسایگان، تعامل نزدیک‌تری شود، رخنه سیاسی، رخنه فرهنگی و امنیتی هر روز کمتر خواهد شد و این رسالت و وظیفه اصلی ما است. بعد از توافق برجام و شرایط پساتحریم، ممکن است بعضی‌ها بگویند که شرایط دیگر باز می‌شود و ما وارد ایران می‌شویم، سرمایه‌گذاری، تلاش و رفت و آمد می‌کنیم، بنابراین می توانیم بیشتر اثر و نفوذ بگذاریم.

ما باید کاری کنیم که نفوذ ایران در منطقه و جهان بیشتر شود. منظور از نفوذ دخالت نیست، نفوذ فکری، فرهنگی، اقتصادی و علمی است. اینکه ما الان در منطقه از لحاظ علم و فناوری اول هستیم، این به معنی قدرت ایران است. اینکه در بعضی از رشته‌های علمی ما هفتم و هشتم و نهم هستیم، در نانو، بیوتکنولوژی، هوا و فضا رده‌های ما در دنیا هفت تا ده است. یعنی تک رقمی است. خیلی مهم است این قدرت علمی و فناوری ما را نشان می‌دهد. هر چه ملت ما آگاه‌تر شوند و هر چه روابط بین مردم صمیمی‌تر شود، بین اقوام و مذاهب، این سدی می‌شود در برابر رخنه آنها. باید حواسمان جمع باشد. کاملاً درست است باید توجه داشته باشیم به نکته مقام معظم رهبری و ان شاء الله کشور ما همواره آن بنیان مرصوص را داشته باشد در برابر انواع تهدیدات بیگانگان.

از ابتدا ما برنامه مان بر همین مبنا بوده است. دستور کار دولت، اینکه در زمینه اقتصاد شما می‌بینید دنبال بازسازی اقتصاد هستیم و قدرت اقتصادی ایران را احیاء کنیم، اینکه می‌گوییم اخلاق در جامعه ما باید افزایش پیدا کند، انسجام بیشتر شود، روابط بین مردم قوی‌تر شود و سرمایه اجتماعی ارتقا یابد، اینها همه مبنایش این بوده و بر همین مبنا ادامه می‌دهیم.

سوال ایرنا: با توجه به نزدیکی موعد انتخابات و اینکه عملکرد دولت در حوزه فعالیت احزاب مثبت بوده است، توصیه شما برای ادامه همین روند چیست؟

در کشوری هستیم که مبنای حکومت ما بر مبنای آرا است. رای پایه اصلی برای مشروعیت حقوقی و سیاسی در کشور ماست. همه مقامات با رأی انتخاب می‌شوند، مستقیم یا غیرمستقیم.

وقتی آراء مردم، اساس و پایه است برای مدیریت کشور، چه جوری می‌شود افکار مردم را هدایت کرد، چه جوری می‌شود رقابت سالم ایجاد کرد؟ راهش احزاب و تشکل‌ها سیاسی است. حتی انجمن‌های علمی و صنفی همه اینها تاثیرگذار هستند و مهم است. دولت از ابتدا برنامه‌اش بر این بوده اولاً از این نظر دولت فراجناحی بوده از ابتدا و حالا هم فراجناحی است. بنابراین اتهام به این دولت خیلی سخت است. حالا اگر دولت جناحی باشد زود می‌شود اتهام زد که همه فعالیت‌هایش بر مبنای تقویت این جناح علیه آن جناح است. ما که به هر دو جناح به معنی عام کلمه و به همه احزاب احترام می‌گذاریم. همه احزاب قانونی و تشکل‌های قانونی در کشور ما و در دولت ما اینطور است که شما می‌بینید در دولت ما افرادی که دور یک میز نشستیم، بعضی‌ها به آن جناح تمایل دارند و بعضی‌ها به این جناح تمایل دارند.

اساس دولت بر این است که رقابت‌های سالم را تشویق بکنیم. مخصوصاً که ما در آستانه یک انتخابات مهم هستیم. امسال دو انتخابات با هم انجام می‌گیرد. هم انتخابات خبرگان رهبری و هم انتخابات مجلس شورای اسلامی و این بسیار مهم است که مردم ما حضور داشته باشند و مشارکت داشته باشند و کاری بکنیم که رقابت‌ها بیشتر شود. حس کنند همه هستند.

یک مثال بزنم که ممکن است با واقعیت فاصله داشته باشد، ما هر موقع مثال می‌زنیم آن مثال اصل می‌شود! مثال برای تقریب ذهن است.

شما اگر می خواهید بروید یک تلویزیون و یخچال بخرید وارد مغازه شوید اگر یک نوع یخچال باشد، چقدر برای شما خسته‌کننده و دلگیر می‌شود. اگر دو نوع باشد راحت تر می توانید انتخاب کنید و اگر ده نوع یخچال و رنگ‌های متنوع باشد، خیلی فرق می کند. در این شرایط شما ممکن است همان را انتخاب بکنید که اگر همان یک نوع بود هم همان را انتخاب می کردید ولی حالا دارید انتخاب می کنید. انتخاباتی که ما می‌گوییم یعنی مردم بیایند در یک فضایی که چهره‌ها و افکار و نظرات مختلف همه را ببینند و انتخاب کنند و برگزینند. هر چه شما فضا را فراهم بکنید برای حضور بیشتر احزاب و گروه‌ها، انتخاب قشنگ‌تر می‌شود و مردم با یک نشاط بیشتری در انتخابات شرکت می‌کنند و در نهایت بهانه‌هایی که دیگران علیه انتخابات ما گاهی دست می‌گیرند به غلط آن بهانه‌ها هم از آنها گرفته می‌شود.

سوال خبرگزاری ترند جمهوری آذربایجان: در مورد کشورهای حاشیه دریای خزر، در سالهای اخیر همکاری های خوبی را آغاز کردید، بعد از تحریم اولویت همکاری با کشورهای حاشیه دریای خزر چه مسائلی خواهد بود؟

در طول دو سال گذشته تا قبل از اینکه به برجام برسیم روابط مان با کشورهای حاشیه دریای خزر را توسعه دادیم. رییس‌ جمهوری ترکمنستان و قزاقستان و آذربایجان به ایران سفر کردند و ملاقات‌های زیادی با رییس‌ جمهوری روسیه داشتیم. ارتباطات بسیار خوبی برقرار کردیم و من تقریباً به همه کشورهای حاشیه دریای خزر سفر کردم و سفرهایی نیز در پیش است تا مقامات این کشورها به ایران بیایند. با آذربایجان ما همکاری‌های فراوانی می‌توانیم داشته باشیم و داریم. در زمینه اقتصادی می‌توانیم همکاری خوبی داشته باشیم و هم در زمینه فعالیت مشترکمان در دریای خزر. یک منطقه نفتی است که مذاکره می‌کنیم که با هم وارد این منطقه نفتی شویم و استفاده بکنیم، برای منافع دو کشور روابطمان را خیلی نزدیک‌تر کردیم. آن تبلیغات نادرستی که گاهی در رسانه ها بود، الحمدالله فروکش کرده است. امروز یک اطمینانی بین دو دولت وجود دارد برای روابط بهتر. امیدواریم روابط بهتر بتواند به ارتقای امنیت در منطقه کمک کند و شاهد امنیت بیشتر در منطقه باشیم و استفاده بهتر از دریای خزر و مسأله محیط زیست که در دریای خزر بسیار اهمیت دارد و مهم است.

سوال خبرگزاری موج: دولت تدبیر و امید در خصوص توانمندی سازی بخش خصوصی داخلی و خارجی در استقبال از شرکت‌های خارجی برای بازار ایران کلاً در دوره پسا توافق و پسا تحریم چه تمهیداتی را در نظر گرفته است؟

یکی از برنامه‌هایی که دولت از آغاز داشت، واگذاری امور مردم به مردم و بخش خصوصی بود. ما حتی در بخش فرهنگی هم یک چنین اعتقادی داریم. باید به تدریج برخی از امور را واگذار بکنیم به خود انجمن‌های تخصصی فرهنگی. مثلاً در نمایشگاه کتاب امسال خود این انجمن ها و این جمع فعال بودند در اداره نمایشگاه. هر چقدر ما گسترش و افزایش دهیم نقش آفرینی بخش خصوصی را به نفع ماست. مخصوصاً در زمینه اقتصاد. اقتصاد جایی است که بهترین‌ها، خصوصی‌ترین‌ها هستند. هر چه این خصوصی‌ به سمت عمومی بیاید کار سخت‌تر می‌شود و مسایل رانت و فساد پیش می‌آید و رقابت‌ها بهتر می‌شود.

در بسیاری از کشورهای منطقه که مسافرت کردم، فعالان کارآفرین خودمان هم همراه ما آمدند در آن کشور. فرض کنید در آذربایجان، ترکمنستان و ترکیه و کشورهای دیگر، بخش خصوصی هم حضور پیدا کرد. روسای جمهور و بخش خصوصی آن کشورها هم آمدند و الان خیلی از گروه‌های بخش خصوصی کشورهای مختلف به ایران می‌آیند. امروز من به هر استانی که سفر می‌کنم یک جلسه با کارآفرینان خود آن استان است. اساس برنامه ما تشویق بخش خصوصی برای حضور بیشتر و کارآفرینان این بخش برای فعالیت بیشتر است. در پساتحریم شرایط آماده‌تر می‌شود، قبل از این دوره به این صورت بود که یک زمین بزرگی بود، زمین ممنوعه بود. دورش را سیم خاردار کشیده بودند، نمی‌گذاشتند کسی در آن زمین برود. در پسا تحریم این زمین آماده می‌شود و این سیم خاردارها برداشته می‌شود و آماده برای فعالیت می‌شود.

بخش خصوصی وقتی می‌خواهد فعالیت کند وقتی سیستم بانکی نمی تواند فعال باشد، مشکل پیدا می کند. در صادرات و واردات وقتی کشتی نمی‌تواند در دریای ما بخاطر تحریم پهلو بگیرد و باید در کشور دیگری پهلو بگیرد و جنس دو مرتبه با لنج به کشورمان بیاد، هزینه‌ها بالا می‌رود، وقت تلف می‌شود و گاهی بعضی از جنس‌ها در این جابه‌جایی‌ها فاسد شده و از بین رفته است.

شرایط برای فعالیت اقتصادی از جمله در بخش خصوصی آماده‌تر می‌شود. از همه کارآفرینان کشور برای فعالیت دعوت می‌کنیم. این تعبیر را بکنم که شاید تعبیر با اغراق هم نباشد ما کار خودمان را کردیم ما بنا بود شرایط را آماده کنیم و در پساتحریم این شرایط را آماده کرده ایم. حالا نوبت آنهاست که به میدان بیایند و فعال شوند و بهره آن هم برای کشور و ملت ما هم است و برای خود آنهاست و برای همسایگان و برای دیگران ان شاء الله.

سوال رادیو جوان: دو سال از ریاست جمهوری شما می‌گذرد، آن زمانی که شما رای آوردید جوانان سهم بسزایی داشتند. به نظر شما چقدر امید و نشاط در این دو سال در بین جوانان برقرار شده است و به نظر شما در چه بخش‌هایی توانستید رضایت جوان‌ها را به دست آوردید؟

اینکه امروز جوان‌های ما در دانشگاه‌ها فعال هستند و حضور دارند. هیچ‌وقت در کشور ما اینقدر دانشجو نداشتیم که بیش از ۴ میلیون دانشجو در کشور فعال باشند. ما باید فضا و زمینه را برای حضور و فعالیت آنها آماده کنیم. فکر می‌کنم در خود محیط دانشگاه و محیط علمی ،فضای بهتری را بوجود آوردیم. امروز دانشجویان ما در یک محیط بانشاط تری در دانشگاه‌ها فعال هستند. در زمینه هنر یک فضای بهتری بوجود آوردیم. در زمینه فناوری‌های نو ، فضای بهتری در شرکت‌های دانش بنیان بوجود آوردیم. در زمینه سیاسی بخاطر اینکه کمک کردیم به فعالیت بهتر احزاب و فعالیت خانه احزاب حتماً آنها رضایتمندی بیشتری دارند و در زمینه هنر همین طور است. امیدوارم تلاش‌های ما در بخش‌های مختلف برای جوان‌های ما قابل قبول باشد. البته در فضای پساتحریم زمینه بهتری برای فعالیت جوان‌های ما آماده می‌شود. بویژه در زمینه اشتغال که یک مشکل جوان‌های ما اشتغال است و ان شاء الله اشتغال که حل شود، مشکل ازدواج هم حل می‌شود، این دو حل شود، اعتیاد هم حل می‌شود. به هر حال آسیب‌های اجتماعی حل و فصل خواهد شد در صورتی که ما بتوانیم یک اشتغال خوب برای جامعه مان بوجود بیاوریم.

همه رسانه‌ها بار سنگینی بر دوش دارند برای ارتباط مردم با دولت و دولت و مردم. تلاش ما بر این است فضای مناسبی برای فعالیت رسانه‌ها ایجاد و از رسانه‌ها حمایت کنیم و ان شاء‌الله رسانه‌ها به فعالیت خودشان ادامه می‌دهند و فضای مناسب‌تری را برای فعالیت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه بوجود می‌آورند.