روایت فرصت احیای برجام که از دولت دوازدهم گرفته شد
فرصتی که گرفته شد
حسن روحانی از آذر ۱۳۹۹ و پس از انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا و سقوط دولت ترامپ، هشدار داد که دیگرانی در ایران مصمم‌اند پایان تحریم را به تأخیر بیاندازند. به بیانی ساده‌تر نگذارند که پیش از ۱۴۰۰ و صدالبته پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری، برجام احیا شود.
 |
شکست ترامپ با پیش‌بینی برخی بازیگران سیاست داخلی ایران سازگار نبود و به همین دلیل، مانع‌تراشی‌ها در برابر احیای برجام شدت گرفت که مهم‌ترین آنها تصویب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها در ۱۱ آذر (۹/۱۱) بود که روحانی در دوران بعد از ریاست‌جمهوری‌اش از آن به 09/11 (یازده سپتامبر) یاد کرد. حسن روحانی در بهمن ۹۹ از مخالفان خواست اجازه دهند دولت در ۶ ماه پایانی، کارش را انجام دهد.
 |
در بهمن ۱۳۹۹، حساب توییتری فارسی وزارت خارجه ایالات متحده، سخنی از بایدن درباره بازگشت آمریکا و بازگشت دیپلماسی را توئیت می‌کند که در پاسخ، حساب کاربری انگلیسی حسن روحانی نیز پوستری از سخنان روحانی را ریتوئیت کرد که پاسخ غیرمستقیم روحانی به بایدن تلقی می‌شود. هر دو رئیس‌جمهور پیامی از اراده برای احیای برجام به افکار عمومی ارسال می‌کنند.
 |
 |
در بهمن و اسفند ۹۹ و در ادامه سیگنال‌های واشنگتن، مقامات دولت بایدن از شکست کارزار فشار حداکثری گفتند. اهمیت این اذعان علنی، رسانه‌ای و چندباره در این بود که کارزار فشار حداکثری، نماد سیاست آمریکای ترامپ علیه ایران بود و اعتراف به شکست این راهبرد، پیام روشنی برای ایران و البته جهان بود و فضا را برای احیای برجام و بازگشت از گذشته، مهیا می‌کرد.
 |
اما سایه انتخابات ۱۴۰۰ بر امکان احیای برجام سنگینی می‌کرد. روحانی از اقلیتی می‌گفت که با دغدغه نتیجه انتخابات، در مسیر توافق سنگ‌اندازی می‌کنند. به نظر می‌رسد در آن مقطع زمانی، رفع تحریم‌ها گروگان ملاحظات سیاست داخلی ایران شده بود.
 |
دغدغه تأثیر رفع تحریم‌ها بر انتخابات ۱۴۰۰ آنقدرها جدی بود که منتقدان و مخالفان دولت وقت و برجام، بدون هیچ پرده‌پوشی‌ای، نگرانی خود را از پیامدهای احیای توافق، بروز می‌دادند.
 |
و در اردیبهشت ۱۴۰۰، این صف‌آرایی آشکارتر شده بود.
 |
در نیمه اردیبهشت ۱۴۰۰ علی‌رغم سنگ‌اندازی‌ها و مقاومت‌های داخلی، چشم‌انداز احیای برجام امیدوارکننده بود. مذاکرات وین با تلاش عراقچی و تیمش در مسیر توافق قرار گرفته و رئیس‌جمهور روحانی نیز از شکست تحریم‌ها می‌گفت اگر به قول او «دغل‌کاری» و «جناح‌بازی» نشود.
 |
روحانی باز هم در اوایل خرداد ۱۴۰۰ به روشنی از «آماده بودن همه چیز» برای توافق سخن می‌گوید. او افتخار می‌کند که ایجاد برجام در دولت یازدهم و «ابقا» و «احیا»ی آن در دولت دوازدهم ممکن شده است.
 |
رئیس‌جمهور وقت پیش از انتخابات ۱۴۰۰ به دفعات و با ادبیاتی صریح و گویا از نزدیکی به توافق سخن می‌گوید و حتی فراتر از این، از امکان توافق در انتهای سال ۹۹ نیز خبر می‌دهد، امکانی که گویا با قانون مصوب مجلس (اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها) از دست رفته بود.
 |
پس از انتخابات ۱۴۰۰ برخلاف امیدهای جهانی به احیای توافق هسته‌ای، مذاکرات وین متوقف می‌شود. نشانه‌ها و تغییرات حاکی از آن بود که فرصت توافق از دولت حسن روحانی گرفته شده است.
 |
روحانی نه فقط برای فرصتی که از دولتش گرفته شد بلکه برای شش ماه فرصتی که از ایرانِ تحریم‌شده دریغ شد، ابراز تأسف عمیق می‌کند. او معتقد است که اصل تفکیک قوا و اصل ۶۰ قانون اساسی آشکارا نقض شده و در اختیارات قوه مجریه، دخالتی مخرب رخ داده است. روحانی از تعبیر «سفره‌ی آماده» بهره می‌جوید و به افکار عمومی اعلام می‌کند که تنها کافی است که در باز شود و مردم سر این سفره آماده بنشینند؛ در نگاه روحانی کار آماده است و به دیگر سخن، احیای توافق در زمان کم ممکن و محتمل است اما فرصت از او و دولت‌اش گرفته شده است.
 |
در مطلب از صفحات کتاب «روایت صلح و صبر» استفاده شده است.
- نامه دکتر روحانی خطاب به ملت ایران در رابطه با ردّصلاحیت توسط شورای نگهبان: این دفاعیه شخصی من نیست، دفاع از جمهوریت است/ نامه شورای نگهبان کیفرخواستی علیه نهاد ریاست‌جمهوری بود/ رؤسایجمهور آینده با این کیفرخواست دیگر آزادی سیاسی ندارند/ در برابر این ظلم سکوت نخواهم کرد/ شورای نگهبان انتخابات را دومرحلهای کرده است
- خاطرات دکتر روحانی از سید احمد خمینی نظر امام درباره تشکیل سازمان اطلاعاتی
- موارد ردصلاحیت دکتر روحانی منتشر خواهد شد
- نامه سوم دکتر روحانی به شورای نگهبان درباره ارائه مستندات ردصلاحیت
- دکتر روحانی در دیدار جمعی از وزرا و معاونان سابق رئیس‌جمهور: بخش خصوصی را قبلاً خصولتی میکردند، الان خصومتی می‌کنند/ باید کرامت مردم در عرصه اجتماعی حفظ شود/ غفلت از امر توسعه کشور نگرانکننده است/ پاسخ من به شورای نگهبان به زودی منتشر می‌شود/ مردم بدون مشارکت در توزیع قدرت، در اقتصاد هم مشارکت نخواهند کرد
- حضور دکتر روحانی بر مزار والدین خود در سرخه
- خاطرات دکتر روحانی از سید احمد خمینی گلایه از رأی مخالف به مهندس موسوی
- دیدار چهرههای سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای با دکتر روحانی به مناسبت سال نو
- دکتر روحانی در دیدار عیدانه: ایران به خطای بزرگ اسرائیل پاسخ داد/ ما منطقه امن میخواهیم/ باید خودانتقادی را آغاز کنیم/ کشور و نظام نیازمند مشارکت عام است
- جماران/ دیدار نوروزی سیاسیون با حسن روحانی
- دیدار عیدانه با دکتر روحانی
- در دیدار اعضای تحریریه روزنامه اعتماد بیان شد ناگفتههای روحانی از برجام، کرونا و گرانی بنزین
