اعتمادآنلاین/ واعظی: روحانی ۶-۵ بار برای تغییر شمخانی تلاش کرد، اما نتوانست

محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در دولت دوازدهم در گفت‌وگو با سالنامه اعتماد گفت: دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس شورای عالی امنیت ملی باید بتوانند با هم از نزدیک تبادل نظر داشته باشند و کار کنند؛ ولی اصلاً اتفاق عجیبی در همین فضایی که شما نسبت به دولت ترسیم کردید از طرف مخالفین، صداوسیما و برخی نهادها رخ داده بود. به تدریج برخی افراد و دبیر در دبیرخانه یک روش‌های دیگری را پیش گرفتند. برخی سیاست‌هایی را دنبال می‌کردند که حتی در جلسه شورا مطرح هم نمی‌شد. یک رسانه درست کرده بودند و یکسری مطالب در آن می‌گذاشتند که وقتی حرفی می‌زدیم، می‌گفتند نه این رسانه دبیرخانه نیست و رسانه یکی از افرادی است که اینجا کار می‌کند.

روحانی ۵-۶ بار برای تغییر شمخانی تلاش کرد، اما نتوانست2024-06-01T14:26:57+03:30https://www.rouhanihassan.com/media//Video/2024/06/2406010001.mp4https://www.rouhanihassan.com/media//Image/2024/04/202404103092374764_Thum.jpg

بخش‌هایی از این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید:

* اول که سال ۹۲ آقای روحانی، آقای شمخانی را معرفی کرد، مقام معظم رهبری گفتند شما اگر کسی دیگر را دارید بگذارید؛ یعنی یکی، دو بار ایشان تأیید نکردند البته نه به عنوان اینکه اختلاف است؛ ایشان ملاحظاتی داشتند که نمی‌دانم ملاحظاتشان چه بود که تأیید نکردند، اما بعدش تأیید کردند.

* اواخر دولت دوازدهم، خط دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در دوره شمخانی، عدم احیای برجام بود؛ اگر دبیرخانه همسو بود همان زمان احیا می‌شد.

* دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس شورای عالی امنیت ملی باید بتوانند با هم از نزدیک تبادل نظر داشته باشند و کار کنند؛ ولی اصلاً اتفاق عجیبی در همین فضایی که شما نسبت به دولت ترسیم کردید از طرف مخالفین، صداوسیما و برخی نهادها رخ داده بود. به تدریج برخی افراد و دبیر در دبیرخانه یک روش‌های دیگری را پیش گرفتند. مثلاً برخی سیاست‌هایی را دنبال می‌کردند که حتی در جلسه شورا مطرح هم نمی‌شد.

* یک رسانه درست کرده بودند و یکسری مطالب در آن می‌گذاشتند که وقتی حرفی می‌زدیم، می‌گفتند این رسانه دبیرخانه نیست و رسانه یکی از افرادی است که اینجا کار می‌کند.

* چه در داخل و چه در خارج وقتی می‌فهمند اطلاعاتی که خیلی از روزنامه‌ها و رسانه‌های دیگر و حتی صداوسیما ندارد، اما این رسانه دارد و روی آن کار می‌کند، خب مشخص است که برد دارد. روی این حساب بالاخره یکسری کارها انجام می‌شد.

* در حقیقت در ارتباط با برجام این‌ها خطی داشتند که برجام اتفاق نیفتد. در عمل نمی‌گفتند ولی رفتار همین بود.

* خب وقتی یک جا مقداری گروهی و جناحی بشود، همینطور خواهد شد.

* در جلسه‌ای مفصل با ایشان (آقای شمخانی) صحبت کردم و گفتم منافع کشور در این است که بالاخره یک روابط شفاف و روشنی بین دبیر و رئیس‌جمهوری باشد، اما نشد و تا روز آخر هم نشد. ایشان می‌گفت من قبول دارم. در صحبت قبول می‌کردند، ولی در عمل چیز دیگری بود.

* روحانی شخصاً مسأله برجام را دنبال می‌کرد و خیلی مشخص بود، اما اگر دبیرخانه همسو بود، می‌توانست به راحتی حل شود؛ چه بسا می‌توانم بگویم اگر دبیرخانه همسو بود، در دولت دوازدهم امضا می‌شد.

* عوض کردن دبیر همیشه یک توافق بین رئیس‌جمهوری و مقام معظم رهبری است. این توافق حاصل نشد. آقای روحانی ۵-۶ بار اقدام کردند نشد.

در بخشی از این گفت‌وگو محمود واعظی در پاسخ به سوالات خبرنگار اعتماد درباره ماجراهای به وقوع پیوسته درباره حادثه هواپیمای اوکراینی در آن زمان توضیحاتی ارائه می‌دهد:

چون موافقت درباره مذاکره روحانی با ترامپ وجود نداشت، مذاکره نکرد2024-06-01T14:21:38+03:30https://www.rouhanihassan.com/media//Video/2024/06/2406010000.mp4https://www.rouhanihassan.com/media//Image/2024/04/202404103092374764_Thum.jpg

سه روز پنهان کردن حادثه هواپیمای اوکراینی همان سه روزی بوده که روحانی هم خبر نداشت/ از ظریف می‌خواهند درباره سقوط هواپیمای اوکراینی مصاحبه کند؛ می‌گوید تا ندانم اصل ماجرا چیست این کار را نمی‌کنم/ ظهر جمعه شمخانی به ظریف و اسلامی می‌گوید گزینه برخورد موشک به هواپیمای اوکراینی در حال بررسی است/ روحانی بعدازظهر جمعه که خبر احتمال برخورد موشک به هواپیمای اوکراینی را به او دادم، دستور تشکیل جلسه سریع داد

سه روز پنهان کردن همان سه روزی بوده که آقای روحانی هم خبر نداشته است. آقای روحانی خبر نداشت و لحظه‌ای که فهمید روز جمعه بود که ظهر در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جلسه برگزار شد. اینطور شد که پنجشنبه نخست‌وزیر کانادا یک مصاحبه کرد و گفت که نحوه ماجرا این نبوده که اشکال یا نقص فنی باشد بلکه از بیرون یک جسم برخورد کرده است. برخی از رسانه‌های آمریکا و مسئولان آمریکایی هم این را گفتند. همان شب هم گویا بی‌بی‌سی بین‌الملل این را گفته بود. آقای روحانی روز پنجشنبه می‌گوید برای بررسی مطالبی که این‌ها می‌گویند دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی سریع جلسه بگذارد. روز جمعه جلسه برگزار می‌شود که از طرف دولت آقای ظریف وزیر امور خارجه، آقای اسلامی وزیر راه و آقای علوی وزیر اطلاعات حضور داشتند و از بقیه بخش‌ها هم بودند. آنجا وقتی که بحث می‌کنند در جلسه باز هم گفته نمی‌شود که پدافند زده است؛ می‌گویند که نه؛ بعد که جلسه تمام می‌شود اذان بوده، آقایان اسلامی و ظریف می‌روند که نماز بخوانند؛ پس از نماز با آقای شمخانی صحبت می‌کنند که الان بالاخره چه اتفاقی رخ داده است؟ البته قبل از آن به آقای ظریف می‌گویند که شما مصاحبه کنید و این مسائل را بگویید؛ آقای ظریف می‌گوید من باید بدانم که ماجرا چیست تا مصاحبه کنم، همین‌طوری نمی‌توانم بروم مصاحبه کنم. ظاهراً آقای شمخانی به آن‌ها خبری می‌دهد که چنین چیزی هم در حال بررسی است که وقتی این را می‌گویند یک‌باره همه‌چیز عوض می‌شود. من به خاطر دارم روز جمعه ساعت دوونیم بعدازظهر، آقای اسلامی با من تماس گرفت و فکر کنم با آقای ظریف هم صحبت کردم که هر دو به من گفتند که بله این مساله‌ای که بیان شده در حال بررسی شدن است. فکر کنم ساعت ۳ و نیم یا ۴ عصر بود، همان زمانی که با آن‌ها صحبت کردم بلافاصله به آقای روحانی زنگ زدم و گفتم اینطور است؛ ایشان تا این موضوع را شنید گفت که سریعاً همین امروز جلسه بگذاریم.

جلسه اضطراری شورای عالی امنیت ملی درباره هواپیمای اوکراینی در سالن اجلاس تشکیل شد/ بعد از جلسه شورای عالی امنیت ملی که موضوع آشکار شد، روحانی تاکید کرد همین امشب باید بیانیه بدهیم/ می‌خواهم بگویم وقتی روحانی فهمید ایستادگی کرد/ قرار بود بیانیه جمعه شب منتشر شود اما تا هماهنگی‌ها انجام شود طول کشید و شنبه صبح منتشر شد

جلسه شورای عالی امنیت ملی را در سعدآباد گذاشتند. در سالن اجلاس برگزار شد. آنجا مفصل موضوع باز شد و وقتی این اتفاق افتاد آقای روحانی اصرار کردند که ما باید همین امشب بیانیه بدهیم. به دبیرخانه گفت که امشب باید بیانیه بدهیم و بیانیه تهیه شد که بگوییم این‌طور شد. یعنی می‌خواهم بگویم وقتی آقای روحانی فهمید ایستادگی کرد؛ قرار بود بیانیه جمعه شب منتشر شود، اما تا متن را تنظیم کردند و موضوعات پیش رفت، بالاخره باید چارچوب بیانیه مشخص باشد چون مهم است و بیانیه‌ای که اول منتشر می‌شود همه مسائل روی همان منوال پیش می‌رود. این‌طور شد که این بیانیه را صبح اول وقت دادند.

جلسه شورای عالی امنیت ملی ساعت ۱۰ و نیم شب تمام شد

* پس چرا شب ندادند؟ کار بررسی‌اش طول کشید؟

بیانیه را نوشتند و بالاخره باید موافقت جاهای مختلف را هم می‌گرفتند چون جلسه این‌ها ساعت ۱۰ و نیم شب تمام شد.

جلسه شورای عالی امنیت ملی درباره حادثه هواپیمای اوکراینی بسیار سخت بود، هضم اتفاق هم خیلی سخت بود/ آقای روحانی وظیفه خودش می‌دانست که مردم باید از حادثه هواپیمای اوکراینی شفاف اطلاع داشته باشند/ اینکه روحانی از ابتدای وقوع حادثه هواپیمای اوکراینی مورد مشورت قرار نگرفت؛ بحث دیگری است

* جلسه پرتنش بود؟

جلسه بسیار حساس بود؛ جلسه‌ای که بالاخره وقتی چنین خبری در آن شنیده می‌شود که یک هواپیما ۱۷۶ نفر آدم داشته و این اتفاق افتاده است، اصل خود موضوع بسیار سخت بود و حتی هضم آن هم سخت بود؛ طبیعی بود که جلسه هم جلسه سختی باشد. با مردم این موضوع را مطرح کردیم. لذا می‌خواهم بگویم اینکه آقای روحانی در ارتباط با آنچه مربوط به مردم بوده، سریعاً وظیفه خودش را انجام داد که مردم باید در جریان قرار بگیرند. خب ایشان مورد مشورت قرار نگرفت یا نگفتند، این بحث دیگری است.

* درست است که در آن جلسه آقای روحانی اصرار داشته که اعلام شود و تهدید به استعفا کرده بود؟

ایشان هیچ وقت در هیچ جایی تهدید به استعفا نکرده است.

روحانی تهدید به استعفا نکرد، گفت خودتان ماجرای هواپیمای اوکراینی را بگویید. اگر نگویید، من می‌گویم/ روحیه روحانی اینگونه نیست که اگر فشاری وارد شود، قهر کند یا استعفا دهد

* تهدید نه، اما چنین چیزی گفته شده است.

نه، ایشان گفت که خودتان بگویید، اگر نگویید من می‌گویم. ممکن است از این مطالب ردوبدل شده باشد ولی تهدید به استعفا نکرده و اصلا روحیه‌اش این‌طور نیست که فشار بیاید، قهر کند.

پوتین و نخست‌وزیر ژاپن به روحانی گفتند، ترامپ اهل مشورت نیست، اگر با او مذاکره کنید می‌توانید به خواسته‌هایتان برسید/ روحانی با توجه به حرف‌های پوتین و نخست‌وزیر ژاپن گفت شاید از طریق مذاکره با ترامپ بتوان تحریم‌ها را برداشت/ چون موافقت درباره مذاکره روحانی با ترامپ وجود نداشت، مذاکره نکرد

* مثلا در دوره ترامپ که فشارها زیاد شد آیا چنین چیزی مطرح بود؟

نه، ممکن است اختلاف‌نظر بوده باشد. مثلا یک وقتی آقای روحانی صحبت‌هایی که با آقای پوتین یا با نخست‌وزیر ژاپن داشت، آن‌ها به او گفتند وقتی شما به آقای ترامپ نزدیک می‌شوید و مذاکره می‌کنید مثلا می‌توانید موافقت خیلی از خواسته‌های‌تان را بگیرید و ایشان هم خیلی اهل مشورت نیست که با کسی دیگر مشاوره کند. ایشان گفت اگر این‌طور است شاید بتوانیم راه‌حلی پیدا کنیم که برجام احیا شود و تحریم را برداریم. اما چون «موافقت» نبود این کار را نکرد؛ ولی هیچ وقت هم تهدید به استعفا نکرد.